Nationaal Programma Rotterdam Zuid

In deze paragraaf treft u meer informatie aan over de activiteiten binnen de Regio Deal (2019-2022), Regio Deal (2023-2026) en de NPLV regeling Kansrijke Wijk van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ).

In het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ), werken Rijk, de gemeente Rotterdam, corporaties, zorginstellingen, schoolbesturen, bedrijfsleven, bewoners, politie en Openbaar Ministerie aan het verbeteren van de kansen voor Rotterdammers op Zuid. Samen zorgen deze partners dat de kansen van Zuiderlingen worden vergoot zodat opleidingsniveau, arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar het gemiddelde van de vier grote steden in Nederland. Naast maatregelen op het gebied van school, werk en wonen, moet intensieve inzet op veiligheid en cultuur de kwaliteit van leven van Rotterdammers op Zuid verhogen. De gemeente Rotterdam is één van de partners binnen het NPRZ. De wethouder NPRZ is één van de bestuursleden van het NPRZ en legt aan de gemeenteraad verantwoording af over de gemeentelijke inzet binnen het programma.

Voor de periode 2018 tot en met 2022 is door de rijksoverheid € 130 mln beschikbaar gesteld, de gemeente Rotterdam heeft dit aangevuld met nogmaals € 130 mln. Deze cofinanciering is afgesproken met het Rijk in de Regiodeal Rotterdam Zuid. Het grootste deel van deze middelen is uitgegeven in de periode 2018 t/m 2023. Alleen voor de pijler School en Wonen zijn de rijksmiddelen nog niet volledig uitgegeven en worden hiervoor in de komende jaren nog bestedingen gedaan. Tijdens het Rijk Regio overleg Rotterdam-Zuid (NPLV en Regio Deal) van 28 mei 2024 is het voorstel om de doorlooptijd Regiodeal NPRZ voor de pijler Wonen te verlengen t/m 2031 goedgekeurd.

Eind 2023 is een nieuwe Regio Deal (Regio Deal Rotterdam Zuid II) door het Rijk toegekend van in totaal € 30 mln voor de periode 2023-2026. Daarnaast is eind 2023 in het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) de regeling Kansrijke Wijk toegekend voor in totaal € 69,25 mln voor de periode 2023-2025. Voor de pijlers Thuisbasis op Orde, School, Werk en Veilig zijn er voldoende middelen beschikbaar tot en met ongeveer medio 2026 om de ambities uit het Uitvoeringsplan te realiseren. Alleen voor de pijler Wonen zijn er nog aanvullende rijksmiddelen nodig. 

De verantwoording in deze paragraaf is gebaseerd op de Regio Deal 2019-2022, de Regio Deal 2023-2026 en de regeling Kansrijke Wijk (2023-2025) en behandelt daarmee de pijlers Wonen, School, Thuisbasis op Orde, Werk en Veilig. Voor de pijlers Wonen en Veilig zijn er daarnaast rijksbijdragen die specifiek voor die pijler zijn (zoals Volkshuisvestingsfonds en Preventie met Gezag). Hier wordt niet over gerapporteerd in deze paragraaf; deze komen terug in de betreffende begrotingsprogramma’s. 

Onder de kop ‘wat willen we bereiken?’ zijn de doelen per pijler benoemd en gedefinieerd. Deze volgen door een inhoudelijke toelichting op de activiteiten onder ‘wat hebben we bereikt in 2024?’ en de financiële tabellen en toelichting hierop onder ‘wat heeft het gekost in 2024?’

Wat willen we bereiken?

Onderstaand wordt ingegaan op wat we willen bereiken.

Op basis van het Uitvoeringsplan NPRZ 2023 – 2027 is ingezet op een versnelling binnen vijf pijlers: Thuisbasis op Orde, Wonen, School, Werk en Veilig waarvoor een integrale aanpak wordt nagestreefd om tot het grootst mogelijke maatschappelijk effect te komen. Daarnaast is een onderdeel economische structuurversterking toegevoegd onder de pijler Werk. De te behalen doelen van deze thema’s zijn in het Uitvoeringsplan als volgt vastgesteld:

• Thuisbasis op Orde: het bieden van een stevige thuisbasis voor de bewoners op Zuid, om de kans op een succesvolle schoolcarrière voor kinderen en de kans op werk voor volwassen te vergroten.
• School: het aanpakken van onderwijsachterstanden, het vergroten van de ontwikkelkansen van kinderen en het toerusten van jongeren voor de arbeidsmarkt met name richting Techniek en Zorg via loopbaanoriëntatie en -begeleiding. Hiertoe wordt onder meer de verlengde schooltijd in Rotterdam Zuid uitgebreid naar andere wijken buiten de Children’s Zone en investeren we in onderwijshuisvesting van het voortgezet onderwijs.
• Werk: het vergroten van de arbeidsparticipatie van bewoners van Rotterdam Zuid, waardoor het aantal mensen dat afhankelijk is van de bijstand structureel wordt verminderd.
• Wonen: ingrepen in de verouderde woningvoorraad van Rotterdam Zuid moeten ervoor zorgen dat gemengde woonmilieus gerealiseerd worden, zodat woonruimte beschikbaar komt voor sociale stijgers uit Zuid. Gelijktijdig zetten we in op het toekomstbestendig maken van de woningvoorraad en daarmee aantrekkelijke, leefbare en inclusieve woonmilieus
• Veilig: het effectiever signaleren, voorkomen en aanpakken van ondermijnende activiteiten.

Wat hebben we gedaan in 2024?

In de onderstaande paragrafen wordt toegelicht wat er binnen de verschillende pijlers is gedaan in 2024. Overkoepelend geldt voor alle pijlers dat het beter betrekken van de inwoners van Rotterdam-Zuid als bondgenoten van het NPRZ een belangrijke ambitie is voor de komende jaren. Met de aanpak Wijk aan Zet wordt aansluiting gezocht bij wat de wijk nodig heeft en krijgen Rotterdammers meer zeggenschap over hun directe omgeving.

In 2024 is in alle wijkraden in aanwezigheid van het programmabureau NPRZ en de gemeente (wethouder) minstens een keer gesproken over NPRZ. Tijdens deze bezoeken zijn waar mogelijk onderwerpen benoemd waar vervolgens gezamenlijke actie (gemeente, NPRZ en wijkraad) op is ondernomen. In het najaar zijn de wijkraden via een gevraagd advies verzocht om mee te denken over thema’s die geschikt zijn voor het te organiseren burgerberaad in 2025. De wijkraden hebben dit elk op hun eigen manier georganiseerd; soms met een ronde tafelgesprek, soms met grote bijeenkomsten met bewoners, professionals, ambtenaren en ondernemers. Het thema wat centraal zal staan tijdens het burgerberaad zal het eerste kwartaal 2025 vastgesteld worden door het bestuur.

Pijler Thuisbasis op orde

Thuisbasis op orde is als volwaardige pijler toegevoegd aan het nieuwe Uitvoeringsplan NPRZ 2023-2027. Hierop inzetten is van belang om de ambities van met name de pijlers School en Werk te verwezenlijken. Een stevige thuisbasis vergroot immers de kans op een succesvolle schoolcarrière voor kinderen en de kans op werk voor volwassen. Voor de pijler Thuisbasis op orde zijn extra (rijks)middelen beschikbaar gekomen voor bepaalde activiteiten die we vanaf 2024 zijn gaan uitvoeren.

Wijkteams 
In het Uitvoeringsplan NPRZ 2023-2027 is opgenomen dat de wijkteams in het NPRZ-gebied er zorg voor dragen dat er geen wachtlijst bij de wijkteams zijn. Dit betekent dat Rotterdammers niet langer dan 14 dagen hoeven te wachten alvorens zij ondersteuning ontvangen van het wijkteam. Vanuit de regiodeal worden middelen ter beschikking gesteld om de wijkteams te ondersteunen bij het nakomen van de afspraak. 

Vanaf half juni zijn we in de teams Carnisse-Zuidplein en Nieuw Zuid gestart om kwaliteitscoaches in de teams te plaatsen. Vanaf half augustus zijn er ook kwaliteitscoaches werkzaam in de wijkteams IJsselmonde Zuid en Lombardijen. De kwaliteitscoaches worden aan de wijkteams toegevoegd om effectiviteit van de wijkteams te vergroten en de wachtlijsten te verminderen. In 2025 worden er nog meer kwaliteitscoaches geworven. 

Children’s Zone werkwijze en gezinsaanpak
In 2024 is de Gezinsaanpak (GA) geborgd binnen de gemeente Rotterdam. De gemeente heeft de GA opgezet in Kralingen/Crooswijk, Bospolder/Tussendijken en Tarwewijk/Carnisse. Op de Noordoever is de GA geland in de wijkteams van Kralingen/Crooswijk en Bospolder/Tussendijken.  Op Zuid is ervoor gekozen de GA te laten landen binnen de Children’s Zone (CZ). Dat paste goed binnen de opdracht om de CZ uit te breiden naar alle wijken in het NPRZ-gebied. De werkzame elementen van de GA zijn nu onderdeel van de herijkte CZ methodiek “Een Brug naar een Positieve Toekomst” en vastgestelde resultaatafspraken en worden uitgevoerd en toegepast door de wijkcoaches CZ in heel Zuid. De gezinsondersteuners van de GA werken inmiddels ook als wijkcoach CZ binnen een wijkteam. 

Het doel van de CZ is om de ontwikkelingskansen van kinderen (0-18 jaar) te vergroten. De wijkcoaches CZ versterken de thuissituatie van gezinnen door ouders vaardigheden aan te leren, zodat zij hun kinderen een betere toekomst kunnen bieden. De CZ-werkwijze is in 2024 uitgebreid naar alle wijkteams in het NPRZ gebied. In het derde kwartaal van 2024 was de CZ actief in alle wijkteams van Charlois, Feijenoord en IJsselmonde. 

Programmatische aanpak 0-4 jarigen
In 2024 zijn we gestart met de programmatische aanpak 0-4 jarigen zodat kinderen taalvaardig, motorisch goed ontwikkeld en mentaal gezond op de basisschool komen. Op basis van een plan van aanpak is samen met partijen in de wijken begonnen met de uitvoering. Bijvoorbeeld extra aanbod opvoedondersteuning, extra muziekaanbod op de voorschool en aanbod bevordering zindelijkheid.  

Verder is gratis kinderopvang in voorbereiding, evenals plannen per wijk. Tot slot is begonnen met het vergroten van bereik van kinderopvang en voorschoolse educatie en het vergroten van het bereik van voorzieningen zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).

Pijler School

Dagprogrammering
Om gelijke kansen te realiseren en de talenten van de kinderen beter te benutten werken wij in het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid met de scholen en vele partners aan tien uur (PO) en zes uur (VO) extra schooltijd, de dagprogrammering. In deze uren bieden scholen extra activiteiten aan voor hun leerlingen op het gebied van taal, rekenen, sociaal-emotioneel, leren, sport en gezondheid, kunst en cultuur, wetenschap en techniek, ICT en media, natuur en milieu, burgerschap en loopbaanoriëntatie.

Ook in schooljaar 2024-2025 bieden we wederom in totaal 40 scholen op Zuid dagprogrammering aan: 33 scholen in het primair onderwijs en 7 scholen in het voortgezet onderwijs. In het voortgezet onderwijs wordt niet tien uur maar zes uur extra leertijd voor 37% van de leerlingen aangeboden, waarbij we verspreid over meerdere schooljaren toewerken naar een bereik van 50%. In schooljaar 2025-2026 starten in totaal vier nieuwe scholen met de Dagprogrammering, twee po-scholen en twee vo-scholen. 

Net als in voorgaande jaren wordt in schooljaar 2024-2025 een outputmeting Dagprogrammering gedaan. Deze outputmetingen geven inzicht in het aantal dagprogrammeringsuren die scholen realiseren en welk type activiteiten de scholen aanbieden binnen de dagprogrammering.Tot slot worden in schooljaar 2024-2025 de laatste scholen geschouwd. Met een schouw worden de opbrengsten, resultaten en ervaren meerwaarde van de dagprogrammering inzichtelijk gemaakt. 

Voorschoolse educatie (ve)
Het Rijk heeft voor 2023 t/m 2025 extra middelen beschikbaar gesteld voor NPRZ in het kader van de SPUK (specifieke uitkering) Kansrijke wijken voor het thema Ontwikkeling Jonge Kind. In 2024 is met deze middelen in NPRZ-gebied de 130% van start gegaan. Dit houdt in dat peuters uit de doelgroep Extra Spelen en Leren, waarvan de ouders een inkomen hebben tot 130% van het wettelijk sociaal minimum, gratis naar de voorschoolse educatie kunnen.

De verwachting is dat we met onder andere deze maatregel de VE in NPRZ een flinke impuls kunnen geven bovenop de inzet vanuit het Rotterdams Onderwijsbeleid en dat we door middel van monitoring en evaluatie kunnen kijken wat mogelijk goed kan werken voor de rest van de stad.

Kwaliteit én aanpak leraren
In het Nieuw Rotterdams Onderwijsbeleid (NROB) 2024-2027 heeft de gemeente voor verschillende onderdelen waar rijksmiddelen beschikbaar zijn gekomen voor NPRZ 50% gemeentelijk cofinanciering geborgd. Voor de aanpak lerarentekort gaat het om het verminderen van werkdruk, het ontzorgen van starters en stagiairs. Dit als plus voor Zuid ten opzichte van de reguliere stedelijke inzet vanuit het nieuwe ROB. De extra inzet op Zuid is mogelijke vanwege de cofinanciering vanuit het Rijk. We monitoren en evalueren de opbrengsten in NPRZ, zodat we in de toekomst ook onderdelen in andere (kwetsbare) gebieden kunnen inzetten.

Kwaliteit is in het uitvoeringsplan NPRZ 2023-2027 gedefinieerd als extra capaciteit voor het versterken/ondersteunen van de schoolleiding zodat er ruimte komt om te sturen op de kwaliteit van het onderwijs. In 2024 is hiervoor een subsidieregeling beschikbaar gesteld, hier maken 57 po-scholen gebruik van in het schooljaar 2024-2025. Met deze scholen wordt een onderzoek uitgevoerd om te zien in hoeverre de inzet bijdraagt aan het sturen op kwaliteit.

Gaan voor een Baan
Met het loopbaanoriëntatie- en begeleidingsprogramma Gaan voor een Baan investeren we in gelijke kansen en arbeidsperpectief voor jongeren van Zuid. De focus ligt op de sectoren met hoge baankansen en goede salarissen, namelijk de techniek, haven, logistiek en zorg om uiteindelijk de uitstroom in deze kansrijke opleidingen in het mbo te verhogen. Hiervoor zijn regiodealgelden en de Kansen voor West III subsidie beschikbaar, waarbij de gemeente co-financiert.

Alle scholen op Zuid stellen met ondersteuning van het Gaan voor een Baan programma een LOB-plan samen uit de onderdelen: ontdekken en ervaren, reflecteren en kiezen, training en scholing leerkrachten en docenten en de aansluiting arbeidsmarkt. Na een forse stijging in voorgaande schooljaar van het aantal LOB activiteiten afgenomen door het po, zien we voor schooljaar 2024-2025 een stabilisatie met gemiddeld 8,9 voorgenomen activiteiten (was 8,8). Voor het vo is met 3,9 voorgenomen activiteiten in de onderbouw en 4,9 in de bovenbouw sprake van een lichte daling (was 4 en 5,2).  

In 2024 is ook het Oberon onderzoek opgeleverd naar wat ervoor nodig is om op alle vmbo-scholen een technisch profiel aan te bieden. De aanbevelingen worden nader uitgewerkt binnen de nieuwe regeling Sterk Techniek Onderwijs (STO) periode 2025-2028. Hierbij is gebied Rotterdam Zuid gefuseerd met Rotterdam Noord, Capelle en Oostland tot TechTown.   

De profielkeuzes op het vmbo, de in- en uitstroom op het mbo worden jaarlijks gemonitord. De doelstelling is dat 38% van de jongeren van Zuid een mbo-diploma behaald in de richting van techniek, haven en logistiek en 18% in de richting van zorg. De meest actuele cijfers in 2024 betreffen een realisatie van respectievelijk 28,8% en 16,1% (cijfers schooljaar 2021-2022). 

Pijler Werk

Een aanzienlijk deel van de beroepsbevolking van Zuid bevindt zich in een kwetsbare positie. Deze groep mensen wordt eerder en harder geraakt door economische crises, zoals de corona-crisis en de energiecrisis ons hebben laten zien. Zzp-ers en mensen met flexibele contracten met een lager opleidingsniveau die lager betaald werk doen, raken dan sneller hun werk en inkomen kwijt. Deze groepen beschikken ook minder dan anderen over de financiële buffers, de vaardigheden en het sociale netwerk om op eigen kracht met tegenslagen om te gaan en zijn dan voor hun levensonderhoud sneller aangewezen op een bijstandsuitkering.

Hoe langer een werkzoekende in een uitkeringssituatie zit, hoe lastiger het wordt om de connectie met de arbeidsmarkt (weer) te leggen en hoe groter de kans dat er problemen ontstaan rondom schulden of gezondheid die het perspectief op werk belemmeren. Juist voor mensen die de stap naar werk graag willen zetten en daarvoor bijgeschoold of omgeschoold moeten worden ontstaan dan ingewikkelde situaties.

We willen de uitgangspositie van schoolverlaters, werkzoekenden en werkenden van Rotterdam Zuid structureel versterken. Dat is niet alleen in het belang van de mensen zelf, of van de gemeente Rotterdam. Ook werkgevers hebben er een groot belang bij om meer te investeren in het ontsluiten en ontwikkelen van het onbenutte arbeidspotentieel op Zuid. De personeelstekorten hebben een structureel karakter. Veel werknemers gaan met pensioen. Daarnaast verandert de economische structuur en ontstaan nieuwe verdienmodellen. Door deze ontwikkelingen worden werkgevers uitgedaagd om hun organisatie aan te passen en op een andere manier met hun vraag naar arbeidskrachten om te gaan. De bewoners van Zuid moeten kunnen meeprofiteren van de kansen die daardoor ontstaan. De gemeente Rotterdam biedt daarom dienstverlening aan zowel burgers als werkgevers. 

Het in 2019 ingerichte programma Samen voor Zuid is daarom in 2024 doorgezet. Er worden op Zuid extra consulenten ingezet om werkzoekenden op Zuid te helpen bij het vinden en het behouden van werk. Deze medewerkers besteden samen met de werkzoekende, met het perspectief op werk, gerichte aandacht aan de aanpak van de belemmeringen die zij ervaren. Het Werkstation op Zuid aan de Koperslagerstraat speelt daar een belangrijke rol in. Als Rotterdammers van Zuid een uitkering aanvragen is daar alle dienstverlening voorhanden om ze goed te kunnen helpen en naar werk toe te leiden. Bij verzuim of no-show bij afspraken volgt snel een thuisbezoek.

Door de afgewogen inzet van taal, scholing, jobcoaching en indien nodig ook loonkostensubsidie, komt werk stap voor stap dichterbij. Om de positie van de werkzoekende verder te verstevigen kan via de wijkteams schulddienstverlening en zorg worden ingezet.

Onder de noemer ‘Met Inkomenszekerheid naar Werk’ is extra aandacht besteed aan de inkomenszekerheid van mensen die vanuit de uitkering aan het werk gaan. Veel mensen die (meer) gaan werken worden geconfronteerd met schommelingen in hun maandelijks inkomen, bijvoorbeeld omdat de toeslagen die ze ontvangen aangepast worden. De, in 2024 geïntroduceerde, rekentool kan helpen om meer grip op de situatie te krijgen: het is een digitaal hulpmiddel waarmee de financiële consequenties van de stap naar werk of urenuitbreiding inzichtelijk worden gemaakt. Vanaf 2025 wordt deze tool in heel Rotterdam ingezet. In de brief over de voortgang Met Inkomenszekerheid Naar Werk (25bb000870) bent u verder geïnformeerd over deze tool.

Ook is extra geïnvesteerd in de beschikbaarheid en toegankelijkheid van kinderopvang. Voor veel ouders in de bijstand is dit een belangrijke voorwaarde om de stap naar werk met vertrouwen te kunnen zetten. In 2024 is – mede naar aanleiding van de motie ’Empower alleenstaande vrouwen met kinderen’ - het project ‘Kind en Werkgeluk’ opgezet, om moeders in de bijstand die willen en kúnnen werken te helpen om het geloof in eigen kunnen op te bouwen en dit ook vast te houden. Kinderopvang is voor hen een cruciale randvoorwaarde om te werken. 

In de Leerpraktijkcentra in de wijk worden Rotterdammers in de gelegenheid gesteld om ín hun wijk leerwerktrajecten te volgen. De focus ligt daarbij vooral op betrokken werkgevers in de wijk, werkgevers uit sectoren die voor de economische transities van belang zijn (haven, bouw & techniek en zorg) en de cruciale maatschappelijke beroepen (o.a. kinderopvang, onderwijs, politie, OV).

Deze combinatie van activiteiten heeft in 2024 een aansprekend resultaat opgeleverd. De bijstandspopulatie op Zuid is in 2024 gedaald van 13.067 naar 12.793 uitkeringen. Het aantal mensen dat afhankelijk is van een bijstandsuitkering daalde in het NPRZ-gebied (Feijenoord, Charlois, IJsselmonde) het afgelopen jaar zelfs sneller dan in de in de rest van Rotterdam en de G4. 

Economische structuurversterking
Onder de noemer Cultuur&Campus werken de Erasmus Universiteit Rotterdam, Hogeschool Rotterdam/Willem de Kooning Academie, Codarts Rotterdam en de gemeente Rotterdam aan een iconisch instituut op Zuid. Met innovatieve samenwerking van onderzoek, onderwijs en cultuur en door het iconische en innovatieve karakter, zal Cultuur&Campus bezoekers van binnen en buiten Rotterdam trekken. Zo wordt Zuid niet alleen een gebied om te wonen, maar ook om naartoe te komen. Op die manier zal Cultuur&Campus als economisch vliegwiel fungeren.

Eind 2021 heeft de gemeente Rotterdam, in goed overleg met de samenwerkingspartners, opdracht verleend voor het opstellen van een ruimtelijk kader (masterplan) voor de locatie van Cultuur&Campus aan de Doklaan (nu het terrein van Van Leeuwen Recycling). Gezamenlijk bepaalde uitgangspunten voor het plan zijn: gezond, samen, toegankelijk en bereikbaar, herkenbaar, verbonden en sociaal duurzaam en flexibel. Met vormstudies is aangetoond dat het benodigde programma (m2) past op de locatie. De samenwerkende partijen hebben de inhoudelijke uitwerking (conceptmasterplan) op 19 juni 2023 onderschreven.

Op grond van een globale financiële doorrekening van het conceptmasterplan is de stap naar de grote campus (C&C Doklaan) op dit moment te groot. Inzet is nu om de realisatie van Cultuur&Campus op Zuid stapsgewijs te realiseren via organische groei.

Als eerste stap wordt vol ingezet op C&C Putselaan. Deze stap is mogelijk gemaakt door toekenning van Europese subsidie voor het vernieuwende concept van Cultuur&Campus. In C&C Putselaan leggen de samenwerkende partijen gezamenlijk het fundament voor verdere ontwikkeling: lokaal, nationaal en internationaal. Daar worden ook partners uit de buurt bij betrokken, die ruimte aangeboden krijgen voor creëren, leren en onderzoeken, midden in de grootstedelijke samenleving.

De verbouwing en verduurzaming van het gemeentelijk monument Putselaan 178 is gestart na de bouwvak van 2024. Medio 2025 kan het gebouw in gebruik worden genomen voor het opstarten van de Cultuur&Campus programmering op kleine schaal. Tegelijkertijd blijft het college zich nadrukkelijk inzetten voor het vrijmaken van de locatie naast het Charloisse Hoofd (Doklaan).

In het kader van de economische structuurversterking via het NPRZ is ook de aanpak van winkelstraten gecontinueerd. De afgelopen jaren is met name bij de Beijerlandselaan/Groene Hilledijk een integrale aanpak ontwikkeld, waarbij deze lange winkelstraat werd gerevitaliseerd. In de integrale aanpak is veiligheid een belangrijke randvoorwaarde. De integrale aanpak is ontwikkeld om te voorkomen dat deze straten nog verder afglijden. Door het aanpakken van de verouderde fysieke omgeving, een stevige veiligheidsaanpak ter voorkomen van ondermijning en het ontwikkelen van een aantrekkelijk winkelaanbod, worden de winkelstraten weer de economische haarvaten in de wijken die helpen de economie te versterken.

Aan de integrale aanpak is een aantal straten toegevoegd in Feijenoord, Bloemhof:  Dordtselaan, Putsebocht en Strevelsweg en in Charlois: Slinge, Wolphaertsbocht, Katendrechtse Lagedijk. Resultaten worden nader toegelicht onder de peiler Veilig.

Pijler Wonen

De middelen in de pijler van de Regiodeal 2019-2022 dragen bij aan de fysieke doelstellingen van het NPRZ-programma. De projecten zijn concreet opgezet om invulling te geven aan de gemeentelijke opgave binnen het NPRZ of dienen ter ondersteuning en facilitering van de opgave van derden (zoals woningcorporaties).

1.        Basisaanpak Particuliere voorraad
Er zijn drie uitvoeringsplannen: Steigers op Zuid (2015-2018), Steigers op Zuid 2.0 (2019-2022) en Programma Basisaanpak PV (2023-2026). De regiodeal middelen worden ingezet voor het programma Steigers op Zuid 2.0 (2019-2022).

In 2018 heeft het college het Uitvoeringsplan Steigers op Zuid 2.0 vastgesteld waarmee de aanpak voor 3.000 woningen is gegarandeerd. Eigenaren van woningen in de wijken op Zuid worden gestimuleerd onderhoudsachterstanden weg te werken en worden verleid om door middel van ‘slim onderhoud’ de eerste verduurzamingsstappen te zetten en ook een duurzaam meerjaren onderhoudsplan (groen MJOP) op te stellen. Alle rondes (4) van Steigers op Zuid 2.0 zijn gestart, het aanbestedingstraject voor het aantrekken van adviesbureaus voor de uitvoering van de 4e ronde is eind 2022 afgerond.

Alle 3000 eenheden zijn in jaarlijkse stappen in aanpak genomen. De aanpak omvat een informatiefase, voorbereidingsfase, opdrachtfase en uitvoeringsfase. De uitvoering van het MJOP is voor 361 eenheden gereed en de laatste eenheden worden naar verwachting eind 2027 afgerond. Het merendeel bevindt zich nu in de voorbereidings- en opdrachtfase.

De negatieve effecten van crises zijn nog steeds duidelijk merkbaar in projecten. Eigenaren hebben meer tijd nodig om de financiering voor onderhoud en verbeteringen rond te krijgen en krapte bij bouwbedrijven, hoge kosten van bouwmaterialen en arbeid en druk bij beheerkantoren gelden nog steeds.  

Toekomstperspectieven
In 2021 heeft de gemeente Rotterdam een bijdrage van € 1 mln. verleend als cofinanciering voor de door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland vastgestelde subsidieregeling “Spreiding sociale woningbouw regio Rotterdam” (na ophoging provinciale inbreng in 2023 is het subsidiebudget € 6 mln.). Met deze substantiële bijdrage vanuit de Rotterdamse NPRZ-middelen wordt meebetaald aan een positieve financiële prikkel voor de betere spreiding van de sociale woningvoorraad over de Rotterdamse regio. Tot 1 januari 2024 konden gemeenten aanvragen indienen voor in totaal 800 woningen.

In de periode 2020 t/m 2024 is er voor 800 woningen subsidie verleend aan 17 projecten in 7 randgemeenten. Eind 2024 zijn hiervan 10 projecten (586 woningen) gerealiseerd. De overige 7 projecten (214 woningen) zullen in 2025 en 2026 worden opgeleverd, waarna de projectsubsidies worden vastgesteld en de NPRZ-bijdrage aan de provincie zal worden afgerekend.

2.        Grondige aanpak particuliere voorraad: sloop- nieuwbouw
Binnen project Groningerstraat is in 2024 de sloop afgerond van 5 panden. De marktselectieprocedure voor de nieuwbouw heeft geleid tot een voorlopige gunning aan een ontwikkelende partij en momenteel vindt verdere planuitwerking plaats. Het nieuwbouw programma bestaat uit een winkelplint, 1 of 2 bedrijfsruimten en 12 tot 15 woningen in het middensegment koop. In 2025 worden de definitieve gunning en de aanvraag omgevingsvergunning verwacht.

Met project Carnisse Poort wordt gezorgd voor een betere verbinding (voor fietsers en voetgangers) tussen de voorzieningen in Hart van Zuid (de OV-knoop, het winkelcentrum en andere wijkondersteunende functies zoals het zwembad en het Kunstenpand) met de woonwijk Carnisse.. In 2024 is de doorgang definitief gerealiseerd en opengesteld voor gebruik. De realisatie van de nieuwe woningen zal waarschijnlijk in 2026 starten waarna de doorgang definitief ingericht kan worden.

Voor de projecten Texelsestraat-Noord, Robbenoordplein en Pleinweg-Goereesestraat heeft het college van BenW in 2023 een startbesluit genomen. Inzet op deze plekken is om via sloop en nieuwbouw een nieuw, aanvullend woonprogramma toe te voegen in de wijk Carnisse. 

De gemeenteraad heeft besloten om de grondexploitaties Texelsestraat-Noord (raadsbesluit september 2023) en Robbenoordplein (raadsbesluit maart 2024) in uitvoering te brengen. Voor Pleinweg-Goereesestraat is het streven om in 2025 het ontwerp en beoogd programma definitief te maken.

3.        Grondige aanpak particuliere voorraad: transformatie bestaande voorraad
Er zijn meerdere focuswijken geselecteerd waar het de ambitie is om zoveel mogelijk woningen te verbeteren, vergroten en/of te (laten) samenvoegen.  Het betreft woningen in wijken met een technisch slechte voorraad en hoge concentratie aan particuliere verhuurder (Carnisse, Oud-Charlois, Tarwewijk en Hillesluis). In deze wijken koopt de gemeente zelf woningen op om vervolgens te transformeren en verkopen. In 2024 is het eerder gevestigde voorkeursrecht op verschillende projectgebieden ingetrokken. Er worden nog wel woningen aangekocht, maar veel gerichter (bijv. direct gekoppeld aan bestaand bezit en/of woningen die snel aangepakt kunnen worden).

Daarnaast worden woningeigenaren benaderd door een gemeentelijke samenvoegadviseur die hen informeert en adviseert over de (subsidie)mogelijkheden. De Subsidieregeling Samenvoegen en Vergroten is in 2022 door het college verlengd met vier jaar en op basis van een analyse van de subsidie wordt verkend hoe deze nog beter benut kan worden.

Het derde spoor is een samenwerking met marktpartijen zoals Stichting Wijkverbetering Rotterdam Zuid (SWRZ) en Steenvlinder B.V. Sinds 2024 wordt nadrukkelijk gestuurd op het inperken van leegstand in aangekocht bezit door tijdelijke te verhuren (op grond van de Leegstandswet). Alleen als de slechte staat van de woning tijdelijke verhuur niet toestaat of wanneer de aanpak op korte termijn start, vindt monitoring via camerabewaking plaats.

In project Swiego (Van Swietenlaan/Goereesestraat) worden de woningen door de gemeente Rotterdam vrij op de markt aangekocht, waarna de woningen met een samenvoeg-/vergrootverplichting of als samengevoegde kluswoning dan wel als opgeknapte woning worden verkocht aan particulieren met zelfbewoningsplicht. In 2022 zijn 56 woningen aangekocht en is het samenvoegen/vergroten en verduurzamen van 24 woningen aanbesteed. In 2023 en 2024 zijn de eerste 4 samengevoegde klus- en turnkey-woningen verkocht. In 2025 wordt er een nieuwe aanbesteding gedaan voor de volgende tranche woningen (naar verwachting 12 woningen).

In 2020 is de uitvoeringsovereenkomst met Stichting Wijkverbetering Rotterdam Zuid ondertekend, waarna de stichting 32 woningen van de gemeente heeft overgenomen en er één zelf heeft verworven.  SWRZ gaat de aangekochte woningen grondig verbeteren en in het middensegment verhuren. In 2023 is de aanpak geëvalueerd en vanwege de veranderende markomstandigheden aangepast, waarbij het ambitieniveau is teruggebracht naar 51 woningen en de verduurzaming van de woningen als prestatie-element is toegevoegd. In juli 2024 is de vernieuwde samenwerking verwoord in een addendum en ondertekend. De focus ligt nu vooral op de woningen die al in bezit zijn. Inmiddels is gestart met het transformeren van 10 wisselwoningen die vervolgens worden gebruikt om een aantal huurders van de overige 23 woningen tijdelijk te huisvesten zodat het totale bezit kan worden aangepakt.

Voor project Fazantstraat fase 2 heeft de gemeenteraad in december 2020 het voorstel afgewezen voor de combinatieaanpak omdat sloop ongewenst was voor de bestaande bewoners van de Fazantstraat.
De raad besloot wel de Wvg voor het gebied te vestigen. In november 2023 is het college akkoord gegaan met het nieuwe plan voor de Fazantstraat om de tot nu toe 100 aangekochte woningen te verbeteren, te verduurzamen en waar mogelijk te vergroten. Vervolgens worden de woningen verkocht aan eigenaren met een zelfbewoningsplicht. Bij de overige woningen in particulier bezit kan - via de Aanpak Basiskwaliteit, met subsidie en begeleiding van VVE010 - het achterstallig onderhoud worden aangepakt en worden verduurzaamd. Ook kunnen de VvE’s gebruik maken van de door de gemeente aangeboden gevelaanpak, waarbij de voorgevel waar nodig wordt gereinigd en hersteld en het portiek- entreekozijn wordt vernieuwd.

Voor de gebiedsaanpak Bloemhof zijn in 2024 gesprekken gevoerd met particuliere eigenaren over de problemen van bodemdaling op niet-onderheide panden en is een uitgebreide informatiecampagne opgezet. Bij dit alles stemt de gemeente nauw af met de in het gebied aanwezige woningcorporaties, Woonstad Rotterdam en Hef Wonen. Voor Bloemhof-Midden is een gebieds-ambitiedocument opgesteld, waarover bestuurlijke besluitvorming wordt verwacht in het voorjaar van 2025. Voor Bloemhof-Zuid is een start gemaakt met het gebiedsambitiedocument.
De in het najaar van 2024 bij het Rijk ingediende aanvraag voor de 4e tranche van het Volkshuisvestingsfonds voor de gebiedsaanpak Bloemhof is afgewezen.

Vanwege de gestegen vastgoedprijzen en bouwkosten is het aannemelijk geworden dat de doelstelling van 1.400 woningen in de grondige aanpak t/m 2030 niet behaald zal worden.  In 2022 is met het rijk afgesproken dat de target voor de grondige aanpak van de particuliere voorraad neerwaarts is bijgesteld naar 700 tot 900 aan te pakken woningen t/m 2030, waarbij de ambitie hoger moet liggen. Een aantal van 700 woningen is de absolute ondergrens. In 2024 is met het Rijk afgesproken dat de looptijd van de grondige aanpak wordt verlengd naar 2031. 

4. Verbetering woonmilieus en buitenruimte
Voor verbetering van de buitenruimte is in 2024 van diverse grote projecten de planvorming afgerond en de voorbereiding van de uitvoering gestart (o.a.  IP Carnisselaan/Oud Carnisse, IP Goereesestraat en de buitenruimte in het oostelijke deel van de Tarwewijk). Ook is de vergroening van het Ericaplein en de vergroting van de speeltuin Lepelaarsingel afgerond. Daarnaast zijn enkele bewonersinitiatieven gehonoreerd, zijn diverse speel- en sportplekken verbeterd, is een parkeertelling in Carnisse uitgevoerd en is bij de Oranjeschool aan de Blazoenstraat een veilige oversteekplek gerealiseerd.

Aansluitend op de nieuwbouw van de woningblokken wordt de buitenruimte in de Mijnkintbuurt in twee fasen heringericht (inclusief vervanging riool). De uitvoering van Fase 1 (bij blok 1 en 2)  is in 2024 gestart en verwacht wordt dat deze fase medio 2025 afgerond zal worden. De uitvoering van fase 2 (bij blok 3) zal in het 4e kwartaal van 2025 starten.

Op de Boulevard Zuid zet de Alliantie Hand in Hand zich in de periode 2019-2029 in voor een sterke lokale economie en een aantrekkelijke woonomgeving op de Beijerlandselaan en Groene Hilledijk. In de Alliantie Hand in Hand werken de gemeente Rotterdam, het NPRZ, ondernemers, vastgoedeigenaren, veiligheidspartners en andere belangrijke partijen in het gebied samen. Het programma NPRZ Wonen levert een belangrijke bijdrage aan de fysieke pijler van het programma Hand in Hand (zowel buitenruimte, gebiedsontwikkeling en vastgoedaanpak).

Het puien- en gevelherstel van de winkels op de Beijerlandselaan & Groene Hilledijk is nagenoeg afgerond. Op de winkelboulevard zijn door de gemeente totaal ca. 66 winkelpanden en 95 woningen aangekocht ten behoeve van samenvoegen, transformatie en vernieuwbouw. Zowel de winkels als woningen zijn gedeeltelijk  verhuurd en dit bepaalt in welke mate bouwplannen kunnen worden uitgevoerd.

De samenwerking met BIZ-eigenaren wordt versterkt door middel van de brancheringscommissie voor de invulling van de winkelruimtes. Er zijn momenteel 4 winkels gerenoveerd, 8 staan aan de vooravond van grootschalige renovatie, 5 winkels hebben een ‘woongevel’ gekregen en worden in de komende tijd intern omgebouwd naar split-levelwoning. Tevens zijn 6 woningen gerenoveerd  en worden momenteel verkoopklaar gemaakt.

In het winkelgebied aan de Katendrechtse Lagedijk en Wolphaertsbocht (Katwol) zijn sinds 2018 ongeveer 100 verpauperde (winkel)panden en woningen getransformeerd tot woningen. Daarnaast is bij 25 winkelpanden conform welstandscriteria de fysieke uitstraling volledig opgeknapt.Tevens is in 2024 gestart met de herinrichting van de winkelstraat Wolphaertsbocht tot een veiliger en prettiger omgeving.

Eind 2024 jaar is het bestemmingsplan van het Nelson Mandelapark vastgesteld.  Het definitief ontwerp van het dempen van het oostelijke deel van de Maashaven (fase 1 uitvoering) is in 2024 afgerond. Tevens is gewerkt aan het inrichtingsplan en een beheerplan (vaststelling in 2025).  In 2025 wordt gestart met het dempen en egaliseren van de bodem om vervolgens in 2026 te starten met het plaatsen van damwanden, stenen dammen en het verder dempen met zand en lichte ophoogmaterialen.  

Sinds 2019 worden 4 wijkconciërges ingezet in de wijken Feijenoord, Afrikaanderwijk, Hillesluis en Bloemhof-Landbouwbuurt. De wijkconciërges zijn ook in 2024 ingezet op de onderdelen schoon heel en veilig (via signaleren, oplossen en voorkomen) Door de inzet van wijkconciërges ontstaat een duidelijke koppeling met wijkregie (stadsbeheer) (via inloopspreekuren).

Regionale spreiding
In 2021 heeft de gemeente Rotterdam een bijdrage van € 1 mln. verleend als cofinanciering voor de door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland vastgestelde subsidieregeling “Spreiding sociale woningbouw regio Rotterdam” (na ophoging provinciale inbreng in 2023 is het subsidiebudget € 6 mln.). Met deze substantiële bijdrage vanuit de Rotterdamse NPRZ-middelen wordt meebetaald aan een positieve financiële prikkel voor de betere spreiding van de sociale woningvoorraad over de Rotterdamse regio. Tot 1 januari 2024 konden gemeenten aanvragen indienen voor in totaal 800 woningen.

In de periode 2020 t/m 2024 is er voor 800 woningen subsidie verleend aan 17 projecten in 7 randgemeenten. Eind 2024 zijn hiervan 10 projecten (586 woningen) gerealiseerd. De overige 7 projecten (214 woningen) zullen in 2025 en 2026 worden opgeleverd, waarna de projectsubsidies worden vastgesteld en de NPRZ-bijdrage aan de provincie zal worden afgerekend.

5.  Grip op Vastgoed
Eind 2023 is voor de pijler Wonen onder actielijn/ pijler 5 – Grip op Vastgoed een bedrag van in totaal € 5 mln. toegekend uit de Regio Deal (Regio Deal Rotterdam Zuid II). Doel is een versterkte handhavingsaanpak. Het betreft een proactieve, integrale aanpak, die al lopende aanpakken (gericht op misstanden in de verhuur, ondermijning, woonoverlast etc.) aan elkaar verbindt in één aanpak. Er wordt nauw samengewerkt met partners als politie en woningcorporaties, alsmede het sociale domein. Er wordt gewerkt aan een uitvoeringsplan dat begin 2025 zal worden vastgesteld. Op basis daarvan zal invulling gegeven worden met de integrale werkwijze in 5 wijken. In 2024 is er voorbereidend werk verzet in het kader van automatisering ten behoeve van efficiëntie in het proces en juridische ondersteuning voor de mogelijkheden van gegevensdeling om tot effectieve oplossingen in de wijk te komen.

Pijler Veilig

Integrale aanpak/proces op de winkel/woonstraten
De aanpak van winkelstraten, in combinatie met aanpak ondermijning, de aanpak van de problematiek van de EU-arbeidsmigranten, de pandenaanpak en de communicatie met bewoners is complex en wordt daarom integraal opgepakt. De aanpak bestaat uit het duurzaam bestrijden van misstanden en het vitaliseren van het winkelstratenaanbod.

Aan de integrale aanpak in Bloemhof: Putsebocht, Dordtselaan en Strevelsweg zijn enkele straten in Charlois toegevoegd: Beijerlandselaan, Groene Hilledijk, Slinge, Wolphaertsbocht, Katendrechtse Lagedijk
Deze straten en de bewoners verdienen extra aandacht vanuit economisch en leefbaarheids oogpunt. De gemeente werkt aan het vergroten van de veiligheid en leefbaarheid van de straten door verschillende vormen van zorg, begeleiding, inzet van toezicht & handhaving en het opleggen van bestuurlijke maatregelen.

In het gebied Feijenoord, wijk Bloemhof, worden de winkelstraten Dordtselaan, Putsebocht en Strevelsweg aangepakt. In de winkelstraten worden steeds meer winkels getransformeerd naar woningen, en hiervoor wordt een transformatiemanager ingezet. De projectleider winkelstraten heeft een sterke informatiepositie op de straten, contacten met bewoners en ondernemers. Er is door Intensief Beheer ingezet op juiste BRP, op overbewoning en op illegale verhuur. Er wordt ingezet op ondermijning bij kleine ondernemers en horeca. Het Horecagebiedsplan is aangepast en zo ook het Alcoholoverlastgebied waardoor er geen nieuwe slijterijen kunnen worden toegevoegd. Met name op en rond de Strevelsweg en Putsebocht gaat veel aandacht uit naar de gevestigde zorginstellingen.

In het gebied Charlois zijn diverse ondernemingen integraal gecontroleerd door het Bestuurlijk Toezichtsteam (BTT) of tijdens andere acties. Dit heeft geleid tot tientallen geconstateerde bijzonderheden en dertien sluitingen van ondernemingen. Daarnaast zijn vijf onderneming bestuurlijk gesloten voor een periode van twee weken tot zes maanden naar aanleiding van incidenten. 

Naar aanleiding van verschillende incidenten zijn er in Pendrecht/Zuidwijk en Oud-Charlois, 5 ondernemingen bestuurlijk gesloten voor een periode van 2 weken tot 6 maanden. 
In de laatste maanden van 2024 zijn er op de Beijerlandselaan, Groene Hilledijk en Slinge laanstewards ingezet. Dit zorg in de donkere maanden voor extra ogen en oren in het gebied en ook voor zichtbaarheid richting bewoners en ondernemers.

Wat heeft het gekost in 2024?

In onderstaande tabel is op het niveau van de Regiodeal 2019-2022[1] het totaal van realisatie en begroting opgenomen. Er worden hier alleen nog kosten voor de pijler Wonen op verantwoord. Het openstaand bedrag voor de pijler School is uit de Regiodeal gehaald en in het gemeentefonds gestort. Dit wordt onderstaand verder toegelicht bij de pijler School.

In de laatste kolom wordt ook het gerealiseerde bedrag aan cofinanciering vanuit de gemeente gepresenteerd.

Eind 2023 zijn nieuwe middelen toegekend voor het NPRZ met een nieuwe Regio Deal (2023-2026) en de regeling Kansrijke Wijk (2023-2025). In de tabel is de begroting en realisatie opgenomen per pijler/activiteit. Voor alleen de Regio Deal (totaal € 30 mln) is er met het Rijk een co-financieringsverplichting opgenomen, waarvan de realisatie terugkomt in de tabel.

Pijler Thuisbasis op orde
Het aanstellen van kwaliteitscoaches binnen de wijkteams en de uitbreiding van de Children’s zone teams op heel Zuid verliep door de arbeidskrapte moeizamer, dit is tevens te zien in de onderbesteding van 2024. 

Het jaar 2024 is voor het programma Programmatische aanpak -9 maanden tot 4 jaar (integraliteit MO Thuisbasis op orde) voornamelijk een voorbereiding geweest om tot een gedragen plan van aanpak te komen. De uitvoering van dit plan zal voornamelijk vanaf 2025 plaatsvinden waarmee de besteding van de Rijksmiddelen voor Thuisbasis op Orde zal worden ingelopen.

Pijler School
Regiodeal 2019-2022
Het openstaand bedrag van deze regeling betreft het convenant ‘herontwerp voortgezet onderwijs Rotterdam Zuid’ wat in 2018 is afgesloten. Deze middelen zijn uit de Regiodeal gehaald en in het gemeentefonds opgenomen. De realisatie van het convenant volgt in 2026, omdat de kosten pas gerealiseerd worden bij oplevering van de nieuwe objecten Plot Z en het Stadionpark in 2026.

Regiodeal 2023-2026
De subsidiëring voor de versterking van schoolleiders in het NPRZ-gebied is vanwege de schooljaarsystematiek pas per augustus 2024 van start gegaan. Daardoor zijn met name op dit onderdeel lagere kosten gerealiseerd. 

Kansrijke Wijk 2023-2025
- Jonge Kind
Het Rijk heeft middelen beschikbaar gesteld voor het thema Ontwikkeling Jonge Kind. Vanaf augustus 2024 is met deze middelen in NPRZ-gebied de 130%-regeling van start gegaan. Dit houdt in dat peuters uit de doelgroep Extra Spelen en Leren, waarvan de ouders een inkomen hebben tot 130% van het wettelijk sociaal minimum, gratis naar de voorschoolse educatie kunnen. De lagere lasten ontstaan doordat de regeling pas halverwege het jaar in werking is getreden. Hierdoor loopt de besteding van de rijksmiddelen langer door tot en met 2026.

- School en omgeving
Via de regeling School en Omgeving heeft het Rijk voor de periode 2023 tot en met 2025 middelen beschikbaar gesteld voor de Dagprogrammering in NPRZ-gebied. In het kader van deze regeling organiseren scholen extra activiteiten voor hun leerlingen. De financiering van de dagprogrammering komt zowel uit rijks- als gemeentelijke middelen. Er is voor dit onderdeel meer rijks-financiering ingezet dan oorspronkelijk begroot, om zowel op korte als lange termijn optimaal gebruik te maken van de beschikbare rijks- en stedelijke middelen

Pijler Werk & economische structuurversterking
Samen voor Zuid
Het programma Samen voor Zuid kende in 2024 een onderbesteding van bijna 1 miljoen euro op de  Rijksmiddelen (gezamenlijk Regiodeal en regeling Kansrijke Wijk). De hoofdoorzaak is dat voor een aantal projecten personeel geworven moest worden. Door de schaarste op de huidige arbeidsmarkt kost dit tijd, waardoor bepaalde functies in het eerste kwartaal onderbezet waren. Daarnaast waren er middelen beschikbaar voor het verlagen van de caseload van inkomensconsulenten. Aangezien dit minder direct bijdraagt aan de doelstellingen van het programma Samen voor Zuid zijn de Rijksmiddelen hier vanaf 1 juli niet meer op ingezet. De onderbesteding van 2024 wordt doorgeschoven naar 2025.

Economische structuurversterking
In 2024 zijn er geen middelen vanuit de regiodeal ingezet voor Cultuur en Campus. Deze zullen voornamelijk worden ingezet in 2025 en 2026 na de opening van de Putselaan om zo met de partners ervaring op te doen met dit concept

Pijler Wonen
Regiodeal 2019-2022 (verlengd t/m 2031)
De regiodeal-middelen worden gebruikt als dekking voor projecten in de focuswijken, tuinsteden en tuindorpen in Rotterdam Zuid, die bijdragen aan de fysieke doelstellingen van het NRPZ binnen de pijler Wonen. De projecten zijn concreet opgezet om invulling te geven aan de gemeentelijke opgave binnen het NPRZ of dienen ter ondersteuning en facilitering van de opgave van derden (zoals woningcorporaties).

De middelen zijn ingezet op drie thema’s voor de pijler Wonen. De opgenomen verplichtingen en bestedingen hebben betrekking op de rijksmiddelen uit de regiodeal en op de gemeentelijke cofinanciering. De term verplichting zoals die in bovenstaande tabel is gebruikt, betreft de binnen de projecten aangegane verplichtingen met derden, zoals die in de concernadministratie zijn opgenomen (financieel administratief verplicht, conform definitie Sisa). Deze term heeft hier dus geen betrekking op de intern aangegane verplichtingen die via formeel afgegeven verleningsbesluiten zijn verplicht.

Voor thema 1 (Grondige aanpak particuliere voorraad: sloop/nieuwbouw en samenvoegen) wordt een groot deel van de regiodeal middelen voor de pijler Wonen van het NPRZ ingezet ten behoeve van de grondige aanpak van de bestaande particuliere woningvoorraad. Hiertoe wordt een groot aantal projecten uitgevoerd van sloop/nieuwbouw, transformatie en samenvoegen van woningen.

In 2024 is niets financieel administratief verplicht in de projecten (zoals nieuwe opdrachten verstrekt n.a.v. offertes). Wel zijn er binnen dit thema voor €21,21 mln. aan formele verleningsbesluiten afgegeven (juridisch verplicht) voor de projecten Robbenoordplein (grex) en Fazantstraat (samenvoegen/vergroten).  In 2024 zijn vanuit de rijksmiddelen geen bestedingen gerealiseerd ten behoeve van thema 1; de gerealiseerde kosten (€ 9,32 mln.) zijn gedekt vanuit de gemeentelijke cofinanciering, en  vooral ten behoeve van de projecten Robbenoordplein (grex), Gebiedsaanpak Bloemhof, Swiego fase 1 en Fazantstraat.

De sloop/nieuwbouw projecten worden grotendeels binnen grondexploitaties uitgevoerd, en deze hebben meestal een looptijd van 10 jaar. Binnen transformatie- en samenvoeg-projecten is een belangrijk onderdeel het aankopen van (aangrenzende) woningen hetgeen een langjarige inspanning vergt. Daarom heeft de gemeente Rotterdam richting het Rijk aangeven dat de looptijd van de specifieke uitkering regiodeal NPRZ (oorspronkelijk 2018 t/m 2025) voor de pijler Wonen een te korte periode is om de afgesproken prestatiedoelen te kunnen realiseren en verlengd zou moeten worden tot 15 jaar. Op aangeven van Rotterdam is in de rijksbeschikking voor de specifieke uitkering regiodeal NPRZ (van 10 december 2019) de mogelijkheid opgenomen om de looptijd voor de pijler Wonen te verlengen (art 3.3). In de stuurgroep Rijk-Regio van 28 oktober 2021 is de principeafspraak gemaakt om de looptijd voor de pijler wonen na 2025 te verlengen. In de stuurgroep Rijk-Regio van 28 mei 2024 is besloten om de looptijd van NPRZ pijler wonen te verlengen t/m 2031. Dit besluit zal door het Rijk in 2025 nog formeel per brief worden bevestigd.

Dat er voor de Grondige aanpak particuliere voorraad (thema 1)  in 2024 minder middelen zijn besteed dan oorspronkelijk begroot wordt vooral veroorzaakt door vertraging op de planvorming als gevolg van onvoorziene omstandigheden (zoals technisch slechtere staat van de voorraad waardoor bijstelling plannen nodig bleek en vertraging als gevolg van VvE besluitvorming). Daardoor werden er in 2024 minder verwervingen uitgevoerd ten opzichte van de oorspronkelijke raming.

Voor thema 2 (woonmilieus: buitenruimte en winkelstraten) is in 2024 niets financieel administratief verplicht. Wel zijn er binnen dit thema voor € 1,13 mln. aan formele verleningsbesluiten afgegeven (juridisch verplicht) voor het buitenruimteproject Mijnkintbuurt blokken 1,2,3.

In 2024 is vanuit de rijksmiddelen € 1,69 mln. aan bestedingen gerealiseerd ten behoeve van vooral de buitenruimte-projecten Nelson Mandelapark, Mijnkintbuurt blokken 1,2,3, en Eksterstraat. Daarnaast is er vanuit de gemeentelijke middelen € 1,37 mln. bestedingen gerealiseerd ten behoeve van met name de projecten Simonsblokken, Walravenbuurt en de Kindercampus Bloemhof.

Dat er voor de Woonmilieus onderdeel buitenruimte en winkelstraten (thema 2) minder middelen zijn besteed dan oorspronkelijk begroot wordt vooral veroorzaakt doordat de fysieke uitvoeringswerkzaamheden voor een aantal projecten (oa Gebiedsaanpak Bloemhof, Carnisse Goereesestraat) vertraagd zijn of in 2025 worden heroverwogen. De redenen hiervoor waren vooral de noodzakelijk geworden planwijzigingen als gevolg van gebleken funderings-problematiek (Bloemhof) dan wel de benodigde afstemming met de stakeholders (Carnisse-Goereesestraat). 

 Voor zowel Grondige aanpak particuliere voorraad (thema 1) als Woonmilieus onderdeel buitenruimte en winkelstraten (thema 2) bestond in 2024 de laatste mogelijkheid voor begrotingsaanpassing bij de 2e bestuursrapportage (juli 2024). Daardoor konden opdoemende projectvertragingen in de tweede helft 2024 niet meer worden vertaald naar een neerwaartse bijstelling van de begroting.

Voor thema 3 (regionale spreiding sociale woningen) is in 2021 door de gemeente Rotterdam een bijdrage van € 1 mln. verleend als cofinanciering voor de door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland vastgestelde subsidieregeling “Spreiding sociale woningbouw regio Rotterdam” (na ophoging provinciale inbreng in 2023 is het subsidiebudget € 6 mln. voor 800 woningen). Tegelijkertijd met het afgeven van het formele commitment is een voorschot (50%) aan de provincie betaald.  Eind 2023 was de subsidie vastgesteld voor in totaal 411 woningen, op grond waarvan over 2023 in de verantwoording € 0,44 mln. als besteding was opgenomen. De verwachting was dat alle projectsubsidies eind 2024 zouden zijn vastgesteld waarna Rotterdam de NPRZ bijdrage aan de provincie zou kunnen vaststellen en uitbetalen.

Echter eind 2024 zijn pas 10 projecten (586 woningen) opgeleverd en zullen de resterende 7 projecten (214 woningen) volgens de provincie in 2025 en 2026 worden opgeleverd. Zodoende kan Rotterdam de NPRZ-bijdrage aan de provincie pas eind 2026 definitief vaststellen, waarna het laatste deel zal worden betaald.

Regio Deal 2023-2026 (Grip op Vastgoed)
De middelen voor Grip op Vastgoed zijn bedoeld voor personele inzet, maar ook kosten gerelateerd aan de benodigde automatisering en verbeterde informatiedeling. De opgenomen bestedingen hebben betrekking op de gemeentelijke cofinanciering. In 2024 zijn nog geen Rijksmiddelen besteed. Er is gewerkt aan een uitvoeringsplan dat begin 2025 zal worden vastgesteld. Op basis daarvan zal vanaf 2025 invulling gegeven worden aan de integrale werkwijze in 5 wijken.

Pijler Veilig
De middelen van de regiodeal (in de tabel onder de pijler Werk & Economische structuurversterking) zijn gebruikt om een projectleider en een projectmedewerker te financieren voor de winkelstraten Slinge en Wolphaertsbocht.  Daarnaast is er voor Zuid extra inzet geweest met een Meld Misdaad Anoniem-campagne om de meldingsbereidheid te vergroten. In de laatste maanden van het jaar is er extra inzet geweest van Laanstewards op de geprioriteerde winkelstraten.

Programmabureau, onderzoek & participatie
Programmabureau
Voor het programmabureau NPRZ is jaarlijks gemiddeld € 500.000 beschikbaar vanuit de regeling Kansrijke Wijk. In 2024 is € 590.000 besteed en voornamelijk ingezet op de bemensing van het programmabureau.

Onderzoek
Voor onderzoek, kennis en monitoring zijn door het Rijk via de Regio Deal Rotterdam Zuid 2023-2026 middelen beschikbaar gesteld. In totaal gaat het om € 790.000 (excl. BTW). Eind 2024 is de NPRZ Kennis- en Onderzoeksagenda vastgesteld door het NPRZ-bestuur. In 2025 en 2026 zal de besteding van deze middelen plaats vinden. In 2024 is er wel € 121.000 aan kosten verantwoord als gemeentelijke cofinanciering. 

Vanuit de SPUK Kansrijke Wijk is daarnaast € 345.000 beschikbaar voor voorbereidend onderzoek naar de Gezonde Leefomgeving.  Deze middelen worden ingezet in samenwerking met de Erasmus Universiteit en woningcorporaties. In 2024 is hier € 135.000 van uitgegeven.

Participatie
De middelen die beschikbaar zijn vanuit de regiodeal 2023-2026 worden gebruikt om het burgerberaad te financieren. In 2024 heeft dat nog beperkt tot bestedingen geleid, met uitzondering van wat uitgaven van gemeentelijke middelen (cofinanciering).