Doel: Goede groei en verbinding

Wat willen we bereiken?

De stad groeit binnenstedelijk en versterkt daarbij bestaande plekken

• Binnenstedelijke groei ontziet de buitengebieden en geeft meer draagvlak voor bestaande voorzieningen in de stad. Dit biedt tegelijk kansen voor betere verbindingen tussen bestaande wijken en de kleine kernen: ‘één stad gevoel’. Een gevolg van binnenstedelijk bouwen is toenemende druk op voorzieningen in de stad en de buitengebieden. Daarom vinden er investeringen plaats in bestaande en nieuwe groengebieden in en om de stad en in voldoende maatschappelijke voorzieningen. Rotterdam bouwt bij voorkeur bij bestaande en nieuwe ov-haltes. Behoud en versterking van de karakteristieken van een plek of gebied vormen het uitgangspunt voor nieuwe ontwikkelingen.

Er is hoogwaardig ov op stedelijke en regionale schaal beschikbaar

• Opwaardering bestaande netwerk en aanleg van nieuwe verbindingen lost knelpunten op en geeft ruimte voor ontwikkelingen. Een modal shift naar ov en het creëren van snellere, directere verbindingen verbetert de stedelijke leefkwaliteit en vergroot de kansen op werk, onderwijs en sociale interactie. Met een nieuwe oeververbinding tussen Kralingen en Feijenoord/IJsselmonde, inclusief hoogwaardig openbaar vervoer en een nieuw treinstation bij Stadionpark verbeteren de beschikbaarheid van het ov. Toegankelijkheid van het ov bevorderen we door ov gratis te maken voor specifieke doelgroepen.

Gebieden zijn goed bereikbaar en de doorstroming blijft op peil, met gebruikmaking van nieuwe mobiliteitstechnologie

• Evenwichtige programmering, verdeeld over de verschillende stedelijke centra, om goede groei van de stad mogelijk te maken. Voorkomen of terugdringen van verwachte verkeershinder door werkzaamheden door het optimaal benutten van beschikbare infrastructuur, mede door koppeling van netwerken en spreiding over verkeerssoorten (fiets, voetganger, auto, ov etc.), met slimme services en informatie. Daarbij is bereikbaarheid een regionale opgave. Daarom intensieve samenwerking met andere overheden in de regio en het bedrijfsleven.

Ruimte verdelen we verstandig, met oog voor minder winstgevende functies en door mobiliteit (inclusief parkeren) anders te organiseren

• De urgentie om de ruimte goed te verdelen is hoog. Dat komt doordat Rotterdam aan verschillende transities tegelijk werkt, zoals de mobiliteitstransitie, de energietransitie en de klimaatopgaven. Deze komen allemaal samen in gebiedsontwikkelingen als M4H. De gemeente wil voorkomen dat sommige functies uit de stad verdwijnen. Denk aan werklocaties of maatschappelijke voorzieningen. Daarom zorgt zij voor efficiënt (dubbel)gebruik van de schaarse ruimte. Met zogenoemde ‘mengmilieus’ blijven de bestaande schaarse functies in de stad en worden parkeervoorzieningen dubbel gebruikt. Daarnaast zorgt de gemeente voor een gastvrij betaald parkeersysteem binnen de Ring Rotterdam en voor goede P+R-voorzieningen. Dit alles draagt bij aan een optimale verdeling van ruimte voor mobiliteit over alle Rotterdammers en bezoekers.

Betaalbare woningen voor verschillende doelgroepen

• Nieuwe bouwprojecten in de wijken dragen bij aan wijken voor iedereen. Nieuwbouwwoningen in het sociale segment en het middensegment worden vooral voor studenten, jongeren, ouderen en sociale stijgers gebouwd.
• De gemeente zorgt voor voldoende woningen voor alle Rotterdammers, ongeacht hun financiële situatie. Het streven is wijken te creëren die deze diversiteit weerspiegelen, zodat iedereen er een thuis kan vinden en binnen dezelfde wijk kan doorstromen.
• De gemeente daagt zichzelf en de markt uit om met nieuwe woonconcepten te komen die inspelen op de veranderende bevolking met meer alleenstaanden en meer ouderen, zoals optoppen.
• Er wordt gekeken naar nieuwe instrumenten die het goed functioneren van de woningmarkt bevorderen, zoals het uitsluiten van discriminatie en het betalen van redelijke huurprijzen.
• Bij nieuwbouw is altijd aandacht voor duurzaamheid, voorzieningen in de buurt, een aantrekkelijke openbare ruimte, voldoende groen, mobiliteit/parkeren, werkgelegenheid, en sociale cohesie. Hoogwaardige architectuur en stedenbouw dragen bij aan de kwaliteit van de stad.

Wat gaan we daarvoor doen?

Binnenstedelijke groei

• Plannen ontwikkelen om een aantrekkelijke omgeving te zijn voor woningen, werklocaties, voorzieningen en groen. De gemeente plant de grootste groei in de Binnenstad op twee oevers, in de Oostflank, op Zuid en in M4H.
• Een toekomstige planvoorraad met woningen voor de langere termijn ontwikkelen. Daarvan maken ook de maatschappelijke, culturele, landschappelijke en economische functies deel uit. Onder andere met de voortgang in de Verkenning Van Nelle Knoop en de gedeeltelijke herziening van de omgevingsvisie voor de Oostflank wil de gemeente een planvoorraad van nieuwe woningbouwprojecten garanderen voor de middellange termijn.
• Met partners verkent de gemeente wat er nodig is om de vitale systemen van de stad op peil te houden. Vitale systemen zijn onder meer het energienetwerk, watersysteem, mobiliteitssysteem, de riolering en het drinkwatersysteem. Deze systemen zijn onontbeerlijk voor het functioneren van de stad, en om verder te kunnen groeien. Daarnaast kunnen aanpassingen van deze systemen nodig zijn om transities te kunnen realiseren.

Hoogwaardig openbaar vervoer

• Gratis openbaar vervoer voor ouderen en voor kinderen tot 12 jaar. Kleinere barrièrewerking van de rivier door deze te benutten voor personenvervoer over water. Onderzoek naar kansen van verbetering van ov naar Rozenburg en andere kleine kernen.
• Werken aan een nieuwe stadsbrug tussen Kralingen en Feijenoord/IJsselmonde inclusief hoogwaardig openbaar vervoer (tramkwaliteit) tussen Kralingse Zoom en Zuidplein en een nieuw treinstation bij Stadionpark. Het voorkeursalternatief wordt vastgelegd in een partiële herziening van de Rotterdamse Omgevingsvisie.
• Uitbreiding van capaciteit en frequentie van het bestaande Rotterdamse metronetwerk. Samen met RET en MRDH werken aan hogere kwaliteit van tramlijnen. Daarbij oog houden voor het herstel van de reizigersopbrengsten na de coronapandemie en de ontwikkeling van de personeelssituatie bij de RET.
• Opwaardering van de spoorlijn Leiden-Dordrecht, inclusief nieuwe treinstations bij Van Nelle en Stadionpark, met het Rijk en de regio.
• Inspanning om een snelle, hoogwaardige en vrij liggende busverbinding tussen Zuidplein en Rotterdam Centraal door de Maastunnel te realiseren.
• Hoogwaardig openbaar vervoer (hov) draagt bij aan de bereikbaarheid van bestaande woon-, werk-, onderwijs- en voorzieningenlocaties en een flink aantal nieuwe gebiedsontwikkelingen, zoals Feyenoord City, EMC Campus, Cultuur&Campus, Kralingse Zoom en de Van Nelleknoop.

Goede bereikbaarheid en doorstroming

• Verkeerslichtinstallaties en verkeersmonitoring up-to-date houden. Gebruikmaken van smart-mobility-technologie. Innovatie, bijvoorbeeld door verkeerslichten intelligent te maken en ze te laten communiceren.
• Uitstekende benutting van beschikbare netwerken om de dagelijkse bereikbaarheid en doorstroming optimaal te houden. Bij incidenten wordt verkeer over alternatieve routes gestuurd en informatie aan de reiziger verstrekt via diverse kanalen. Afspraken binnen de provincie over beperking van verkeershinder. Bij werkzaamheden bevordering van de overstap op de fiets, het ov of deelmobiliteit.
• Bevordering van smart mobility, bijvoorbeeld onderling communicerende voertuigen en op termijn door zelfrijdende voertuigen. Samenwerking met bedrijven en netwerken draagt bij aan een internationaal imago van Rotterdam als innovatieve stad.
• Verkeersmodellering, inwinning van gegevens en databeheer als basis voor regeling van het verkeer en vorming van beleid.

Ruimte verstandig verdelen

• Gebruikmaking van referentiewaarden maatschappelijke voorzieningen bij nieuwe ontwikkelingen. Dit zorgt voor een goede mix van functies en voorkomt dat functies uit de stad verdwijnen die minder winstgevend, maar wel hard nodig zijn.
• Verdeling van de ruimte voor mobiliteit met oog voor natuurvriendelijk bouwen op redelijke afstand van routes voor hoogwaardig openbaar vervoer en verstandige ordening van de ruimte in de ondergrond.
• Parkeerregelgeving en facilitering van parkeerproducten die doel- en klantgericht zijn o.a. met maatwerkproducten. Invoering van betaald parkeren binnen de Ring Rotterdam. Groter betaal- en gebruiksgemak van betaald parkeren door innovatie, zoals digitalisering. Bevordering van parkeren in garages en P+R’s in plaats van op straat. Verwijzen van deelmobiliteit naar aangewezen plekken. Onderzoek naar plekken voor mobiliteitshubs, eventueel in combinatie met inpandig parkeren.
• Doorgaan met het faciliteren van fietsparkeren bij ov-haltes en publiekstrekkende bestemmingen. Deze voorzieningen komen op logische plekken en passen in de openbare ruimte.
• Ontwikkeling van Merwe-vierhavens (M4H) met meer ruimte voor groen door gebruik te maken van andere mobiliteitsvormen en het parkeren in collectieve bovengrondse mobiliteitshubs. Waardoor de bereikbaarheid is geborgd en de omliggende wijken minder worden belast.
• Per wijk nagaan welke behoeften en belemmeringen er zijn om zich te verplaatsen naar werk, onderwijs, zorg of sociale activiteiten. Op basis daarvan terugdringing vervoersarmoede en ervoor zorgen dat iedereen zich prettig en veilig kan verplaatsen.
• Zorgen voor balans tussen de verschillende vervoersstromen (ov, auto, fiets, voetganger) in de ontwikkelstrategie Oostflank.

Betaalbare woningen voor verschillende doelgroepen.

• We starten met de bouw van 3.500 tot 4.000 woningen per jaar. Het gaat om zowel nieuwbouw als om tijdelijke woningen. De stad wordt uitgedaagd om in de bestaande voorraad meer woonruimte te maken door optoppen en woningdelen. Bij nieuwbouw sturen we op 55% in het segment ‘betaalbaar (20% sociaal segment en 35% middensegment), en vanaf 2026 65% betaalbaar (25% sociaal en 40% middensegment).
• Voor studenten worden 400 woningen per jaar gebouwd. Voor ouderen starten in de periode 2022-2026 tien woon-zorgconcepten in nieuwbouw.
• De gemeente neemt maatregelen voor meer woningen in het middensegment en stelt daarvoor geld beschikbaar, zoals het Doorbouwfonds.
• Er is aandacht voor de snelheid van bouwen van betaalbare woningen. Er komt een nieuwe Rotterdamse Bouwwet, die experimenten mogelijk maakt met flexibiliteit in regelgeving voor betaalbare woningen zonder kwaliteit en omgeving uit het oog te verliezen.
• In 2024 werkt de gemeente aan een nieuwe huisvestingsverordening die naar verwachting in 2025 in werking treedt. Op basis van nieuwe regels krijgt de verordening een uitbreiding, zoals voorrang voor maatschappelijke beroepsgroepen en voor sociale stijgers bij sociale nieuwbouwkoopwoningen, en uitbreiding met particuliere huurvoorraad.
• Er wordt gezorgd voor een zo eerlijk mogelijke verdeling van de beschikbare sociale voorraad, met de verdeling 45% voor reguliere woningzoekenden, 25% voor kwetsbare Rotterdammers met urgentie en 30% voor andere aandachtsgroepen met urgentie.
• In de Rotterdamse Woonzorgvisie komen duidelijke afspraken over huisvesting van mensen in een kwetsbare situatie.

Hoe meten we dat?

Toelichting indicatoren

Relatieve aandeel actieve en duurzame verplaatsingen

Over deze indicator wordt alleen over het volledige jaar gerapporteerd omdat seizoensinvloeden anders een vertekend beeld geven.

Betalingsgraad bij betaald parkeren

De realisatie in 2024 ligt met 91% op koers.

Bezettingsgraad gemeentelijke garages en P+R-voorzieningen

De realisatie in 2024 ligt met 35% iets boven koers. De bezettingsgraad is daarmee gestegen ten opzichte van 2023 (toen 32%).

Wat hebben we in 2024 bereikt en gedaan?

De stad groeit binnenstedelijk en versterkt daarbij bestaande plekken

De stad groeit binnenstedelijk en versterkt daarbij bestaande plekken RO1

De gemeente heeft gewerkt aan het garanderen van een planvoorraad van nieuwe woningbouwprojecten voor de middellange termijn, door voortgang te houden in de lopende gebiedsontwikkelingen zoals M4H, Hart van Zuid en Stadionpark. 

Er vindt voorbereidend werk plaats voor nieuwe ontwikkelingen. Onder meer de gebiedsuitwerking De Van Nelleknoop en de gebiedsuitwerking in de Esch.

Hoogwaardig openbaar vervoer

Het gratis openbaar vervoer voor AOW-ers en kinderen van 4 tot en met 11 jaar is doorgezet. Het personenvervoer over water met de watertaxi en de veerdiensten RDM-Marconistraat, Feijenoord-Kralingen, Charlois-Katendrecht noteerde groei. Daarbij viel vooral laatstgenoemde veerdienst positief op. Sinds de opening van de Blankenburgverbinding is Rozenburg met een snelbus verbonden met intercitystation Schiedam Centrum. Dit levert een reistijdwinst van 20 minuten op.

Op 18 januari 2024 is de bestuursovereenkomst Stadsbrug, HOV en station Stadionpark ondertekend door de ministers van Infrastructuur en Waterstaat en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de portefeuillehouder namens de MRDH en de wethouder Mobiliteit namens de gemeente Rotterdam. Met deze besluiten is de planning- en studiefase gestart nadat eerder al het voorkeursalternatief is vastgelegd in de Rotterdamse Omgevingsvisie. 

In nauwe samenwerking met de RET en MRDH heeft de gemeente verder gewerkt aan de voorbereiding van de capaciteitsuitbreiding van het metronetwerk en aan de uitvoering van het Plan Toekomstvast Tramnet.

Medio december 2024 is na jarenlange werkzaamheden aan het spoortraject Rijswijk - Rotterdam de 10-minuten Sprinter Den Haag – Dordrecht gaan rijden. In december is ook de Notitie Kansrijke Oplossingsrichtingen bestuurlijk vastgesteld. Een belangrijke mijlpaal als onderdeel van de MIRT-verkenning Oude Lijn. Relevant voor Rotterdam is vooral de uitwerking van een nieuw station Van Nelle op twee alternatieve locaties (West en Sparta) als kansrijke oplossing. De komst van station Stadionpark is al een uitgangspunt in deze studie. 

Op 8 april 2024 is de HOV Maastunnel van start gegaan in de vorm van de sterk versnelde buslijn 44. De bus rijdt grotendeels over een vrije rijstrook en doet het met ruim 5.500 reizigers per werkdag boven verwachting.

Goede bereikbaarheid en doorstroming

De gemeente heeft 13 verkeersregelinstallaties (VRI’s) vervangen en 4 nieuwe VRI’s geplaatst. Al deze VRI’s zijn voorbereid om als zogenoemde intelligente VRI te kunnen werken. Met een kleine update kunnen ze communiceren met de weggebruikers. Daarnaast heeft de gemeente bij zo’n 50 VRI’s analyses gedaan van de werking van de verkeerslichten. Verbeteringen zijn meteen doorgevoerd door de instellingen in de verkeersregelingen aan te passen. Bij 15 VRI’s heeft de gemeente de verkeersregelingen verbeterd door nieuwe, verbeterde software te maken.

Het samenwerkingstraject met RET, MRDH en Rotterdam The Hague Airport moet leiden tot een zelfrijdende bus tussen de luchthaven en metrostation Meijersplein. Daarin zijn belangrijke stappen gezet. Er is een leverancier geselecteerd voor het beoogde voertuig en er is een begin gemaakt met de benodigde aanpassingen aan de route om ingebruikname in 2025 mogelijk te maken. 

Qua benutting van de beschikbare netwerken stond 2024 in het teken van de grote afsluiting van de Roseknoop. Ondanks de enorme impact bleef Rotterdam tijdens deze afsluiting goed bereikbaar. Na anderhalf jaar werken is in juni het kruispunt 2 maanden eerder opgeleverd en is de Rosknoop een veilig en groen stadsplein. Het succes van de bereikbaarheid rond de Roseknoop komt onder andere door de uitgebreide communicatiecampagne en het aanbieden van alternatieve vervoerswijzen (watertaxi, deelvervoer, gratis buurtbus) en het zo goed mogelijk faciliteren van alternatieve routes. Deze insteek is inmiddels de blauwdruk bij grote vervolgprojecten, zoals de aanstaande werkzaamheden op het Hofplein.

De externe website Rotterdam Onderweg als basis voor de communicatie over werkzaamheden is begin 2024 overgegaan in de gemeentelijke website www.rotterdam.nl/bereikbaar. De gemeente kan zo tegen lagere kosten belanghebbenden van adequate informatie voorzien.

Ruimte verstandig verdelen

Het opstellen van de uitvoeringsstrategie Omgevingsvisie is in volle gang. Door deze strategie heeft de gemeente beter inzicht wanneer ruimteclaims vanuit diverse sectoren op de stad afkomen. Nieuwe, grote toekomstige ruimteclaims zijn onder meer: een nieuwe of uitgebreide afvalwaterzuivering en een aantal grote transformatorstations voor de benodigde versterking van het elektriciteitsnetwerk.

Bij een aantal gebiedsontwikkelingen moeten functies worden verplaatst, zodat er ruimte ontstaat voor nieuwe ontwikkelingen, zoals woningbouw. Door de afgekondigde netcongestie is het verplaatsen van functies naar alternatieve locaties moeilijker, want er is niet op elke locatie vanzelfsprekend de mogelijkheid voor de benodigde elektriciteit. Dit kan tot vertraging leiden. Door de netcongestie werkt Stedin met een wachtlijst. Niet alle functies komen even snel in aanmerking voor aansluiting op het net. Ook dit kan consequenties hebben voor de planning van gebiedsontwikkelingen. Hiernaar doet de gemeente onderzoek samen met Stedin.

De gemeente heeft in 2024 het betaald parkeren binnen de ring uitgebreid naar de wijken Wielewaal, Pendrecht, Zuidwijk, Lombardijen en delen van IJsselmonde en Oud-IJsselmonde. Voor diverse doelgroepen heeft de gemeente maatwerk parkeerproducten ontwikkeld. Waaronder voor sportverenigingen, levensbeschouwelijke organisaties, onderwijsinstellingen, kinderopvanglocaties en organisaties in de zorg. Verder is het bezoekersparkeren gemakkelijker gemaakt met de introductie van een nieuwe bezoekersapp.

In september 2024 is in de binnenstad de nieuwe fietsenstalling De Koopgoot geopend. De stalling heeft een capaciteit van ongeveer 900 plekken en bevindt zich in het voormalige V&D pand. Bij het ov-knooppunt Zuidplein en Prins Alexander heeft de gemeente verder gewerkt aan het ontwerp van de nieuwe fietsenstallingen. Daarnaast wordt er bij Rotterdam Centraal gewerkt aan het verder optimaliseren van het gebruik van de 3 bestaande stallingen: Conradstraat, Proveniersplein en de kelderstalling. Bij het metrostation Hoek van Holland Strand heeft de gemeente tijdens het afgelopen zomerseizoen een tijdelijke stalling gerealiseerd. Op de Binnenrotte staat er tijdens de marktdagen een pop-up fietsenstalling aan de noordkant van de markt (rondom de zebra bij de Meent) om de extra fietsparkeerdruk op te vangen.

In de wijkaanpak Mobiliteit in de wijken heeft de gemeente het perspectief van de betrokken bewoners en ondernemers op de mobiliteit voor de wijk opgenomen. Dat levert een samenhangende uitvoering op van mobiliteitsingrepen. Zoals aanbod deelmobiliteit en hubs, openbaar vervoer, het stimuleren van fietsen en lopen. Met de fysieke ingrepen en door de inzet van een mobiliteitscoach draagt deze wijkaanpak bij aan het terugdringen van vervoerarmoede en het faciliteren en vormgegeven van prettige en veilige verplaatsingen. Dit gebeurt in samenhang en levert ook ideeën op voor jaarprogramma’s van Wijk aan Zet.

In 2023-2024 is de Fietsbank opgebouwd als een netwerkorganisatie van een groot aantal partijen, waaronder Fietspunt, Vraagwijzer, ANWB en basisscholen. In 2024 zijn 1.450 fietsen verstrekt aan mensen met een laag inkomen, waaronder 516 kinderfietsen. Het Sportbedrijf organiseert sinds 2024 doelgroepgerichte fietslessen. Er zijn 26 fietsdocenten opgeleid die op 10 locaties in Rotterdam trainingen hebben gegeven aan 200 deelnemers. De Grand Départ Tour de France Femmes is gebruikt om het fietsen nog meer te stimuleren in meer wijken.

Het mobiliteitssysteem biedt ruimte aan alle vervoers­modaliteiten die de wijken goed bereikbaar houden. Dat staat in de door de gemeenteraad vastgestelde ontwikkelvisie Oosterflank. Daarbij krijgen fietsers en voetgangers meer ruimte in een sterk netwerk van openbare ruimte. En het openbaar vervoer wordt verbeterd. Parkeren is op loopafstand van de woningen mogelijk. De exacte invulling van de parkeervoorziening is afhankelijk van de locatie binnen Rotterdam. In de woonbuurten zelf zorgt de gemeente voor een prettig woonklimaat, op doorgaande routes in de stad zorgt de gemeente voor de doorstroming en blijft de basisbereikbaarheid op orde. Met deze aanpak zorgt de gemeente voor een goede bereikbaarheid, ondanks de toevoeging van extra woningen en arbeidsplaatsen.

Betaalbare woningen voor verschillende doelgroepen woningen

De gemeente heeft ingezet op specifieke doelgroepen in nieuwbouw. Tussen 1 juli 2022 tot en met eind 2024 is begonnen met de bouw van:

• 1.007 studentenkamers
• 4 woon(zorg)complexen
• 87 tijdelijke woningen

In 2024 is het proces gestart voor de Rotterdamse Bouwwet. De verwachting is dat dit in zomer 2025 naar de gemeenteraad wordt gestuurd.

In 2024 is met gezamenlijke partners inzichtelijk gemaakt wat de (bouw)opgave is voor ouderenwoningen (nul-tredenwoningen, geclusterde woningen en zorggeschikte woningen) en de huisvestingsopgave voor kwetsbare Rotterdammers. Voor deze 2 aandachtsgroepen is vanuit lopende samenwerkingsafspraken met corporaties en zorgorganisaties ingezet op voldoende passende huisvesting.