Doel: Veilige stad

Wat willen we bereiken?

Rotterdam is een veilige stad zijn waar iedereen zich welkom en thuis voelt. Dit meten we aan de hand van de Veiligheidsindex dat deel uitmaakt van het Wijkprofiel.

Wat gaan we daarvoor doen?

Wijkveiligheid

• In samenwerking met de wijkraad, bewoners en wijkprofessionals, acties uitvoeren die gericht zijn op het vergroten van de wijkveiligheid.
• Werken aan wijkveiligheid met bijvoorbeeld de pleinenaanpak, stewards, jongerenwerkers, mosquito’s, cameratoezicht, Buurt Preventie en het Veiligheidsloket waar bewoners en ondernemers overlast kunnen melden. Ook zijn er actieprogramma’s, waaronder Geweldig Beverwaard, het Buurtverbeterplan Pupillenbuurt en het actieprogramma ‘Meer grip op arbeidsmigratie’.
• In de wijken Beverwaard, Pendrecht, Hoek van Holland, Rozenburg, Lombardije, Bloemhof zijn participatieve acties gericht op het vergroten van de veiligheidsbeleving. Voor andere wijken, waaronder de Tarwewijk, wordt onderzocht wat specifiek nodig is om de veiligheidsbeleving te vergroten. Op dit moment is er zowel een ambtelijke als een bestuurlijke verkenning gaande om tot een integraal plan te komen voor de Tarwewijk, waarbij gekeken wordt naar extra inzet op de domeinen Fysiek en Sociaal. 
• In alle wijken zijn accounthouders Veiligheid actief. In de wijken Bloemhof, Carnisse, Hillesluis, Tussendijken, Lombardijen en in het Centrum is er extra aandacht voor wijkveiligheid, bijvoorbeeld door de inzet van stadsmariniers.
• In juni 2024 is het cameraproject Bloemhof voltooid, waarbij negen camera’s zijn geplaatst. In Delfshaven zijn twee camera’s geplaatst aan de Aleidisstraat en de Galvanistraat. Daarnaast is een tweetal mobiele camera’s in de maanden juli en augustus 2024 ingezet in de omgeving van de Maasboulevard. Het doel van de aanpak is het zo spoedig mogelijk terugdringen van de overlast in de woonomgeving. Ook hebben wij aandacht voor de jongere (minderjarige) personen die zich op deze locatie ophouden.
• Op 2 juli 2024 heeft de driehoek besloten om het bestaande cameragebied Lombardijen uit te breiden met een camera aan de Hippiashof, vanwege aanhoudende overlast in de openbare ruimte. De uitvoering vindt naar verwachting plaats in het derde kwartaal van 2024.
• In 2025 worden alle toezichtcamera’s geëvalueerd. In deze evaluatie worden tevens outputdoelen per cameragebied opgenomen, conform de uitwerking van de motie ‘Doelen duidelijk in beeld’. 

Ondermijning in de haven en de stad

• De gezamenlijke aanpak van drugscriminaliteit in de haven, waarin negen publieke en private partijen samenwerken, wordt voortgezet. Met ingang van 2023 is er structurele financiering vanuit het Rijk voor de Uitvoeringsagenda Haven. Doel is de drugscriminaliteit en corruptie binnen het havengebied te verminderen en te voorkomen, met aandacht voor de economische concurrentiepositie van de haven.
• De samenwerking tussen Antwerpen, Hamburg en Rotterdam in de aanpak van georganiseerde drugscriminaliteit in de haven wordt in 2025 voortgezet. Daarnaast vragen we op Europees niveau nog meer aandacht voor drugscriminaliteit in de havens.
• De gemeente blijft zich samen met de partners in Rotterdam inzetten om de weerbaarheid van de haven tegen de invloeden van drugscriminaliteit te vergroten en jongeren en havenpersoneel daartegen te beschermen.
• De gemeente pakt met partners ondermijnende criminaliteit aan. Het gaat bij deze aanpak om een aantal zaken, zoals signalering om de informatiepositie te verbeteren, het opwerpen van barrières, vergroting van de bewustwording en het creëren van weerbaarheid. Het gaat daarnaast om een concrete bestuursrechtelijke, strafrechtelijke, privaatrechtelijke of fiscaalrechtelijke aanpak. Daarnaast stimuleren wij positieve ontwikkelingen en zetten we in op publiek-private samenwerking. 
• Op basis van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen (Bibob) en volgens het gemeentelijke Bibob-beleid onderzoekt de gemeente vergunningaanvragen, vastgoedtransacties en subsidieverstrekking. Aan de hand van de onderzoeksresultaten kan de gemeente voorkomen dat wij onbedoeld criminele activiteiten faciliteren. 

Radicalisering, extremisme, polarisatie en maatschappelijke onrust

Rotterdam wil radicalisering, extremisme, polarisatie en maatschappelijke onrust tegengaan. Dat gebeurt op basis van de Rotterdamse aanpak Radicalisering, Extremisme en Polarisatie (REP). De aanpak bestaat uit preventieve groepsgerichte interventies, deskundigheidsbevordering, een persoonsgerichte aanpak bij radicalisering en extremisme, alertheid op mogelijke sociale instabiliteit, en advies en inzet bij polarisatie.

Digitale criminaliteit

De komende jaren zet de gemeente in op:

• Deelname aan en organiseren van – al dan niet bestuurlijke - cybercrisesoefeningen met belangrijke partners.
• Samenwerking met publieke en private partners op een gezamenlijke inzet voor een sterkere weerbaarheid tegen digitale criminaliteit in het havenindustrieel complex van Rotterdam.
• Bestrijding van digitale criminaliteit in samenwerking met de politie, het Openbaar Ministerie en de Veiligheidsalliantie Rotterdam

High Impact Crimes

De gemeente werkt aan het voorkomen en terugdringen van overvallen, straatroven en woninginbraken. Dat gebeurt met een integrale persoonsgerichte aanpak van daders van high-impact-crimes (HIC), en met preventieacties – zowel online als in de wijken - gericht op ondernemers en inwoners van de stad. Slachtoffers van HIC-delicten krijgen de nodige nazorg om hun gevoel van veiligheid te herstellen.

Jeugdoverlast en -criminaliteit

• Vanaf januari 2024 zijn er extra jongerenwerkers gestart met als doel jeugdcriminaliteit- en overlast te voorkomen. Dit doen zij in de domeinen waar de jeugd zich het meest in begeeft; op school, de straat en online. Een deel van deze extra capaciteit is aanwezig op scholen die meewerken aan de ambitie en maatregelen uit het vorig jaar getekende convenant veiligheid in en om de school. De extra jongerenwerkers zijn een investering uit het coalitieakkoord.
• De pleinstewards zijn nu ruim een jaar actief in diverse wijken, waar zij werken aan het tegengaan van (jeugd)overlast en beschikbaar zijn voor bewoners en ondernemers voor diverse vragen en klachten. In het najaar start een evaluatie naar de ervaringen van deze inzet.
• De gemeente voert diverse preventieve programma’s en projecten uit met als doel bewustwording rondom criminaliteit en de verleidingen van de straat/online te vergroten. Concrete resultaten zijn de film Zwijgrecht, het programma Geweldig Rotterdam en de campagne Chat erover in samenwerking met Fier.
• Het programma Preventie met Gezag is actief, waarmee de aanpak van jeugdcriminaliteit en overlast in vier gebieden is geïntensiveerd.  Dit betreft de gebieden Charlois, Delfshaven, Feijenoord en IJsselmonde. Het programma is binnen de gemeente een aanvulling op de bestaande aanpak en ook partners zoals politie, Openbaar Ministerie, HALT en de jeugdketen (d.w.z. de jeugdstrafketen: Raad voor Kinderbescherming, Jeugdbescherming) doen mee.
• Op dit moment wordt er gewerkt aan een nieuwe aanpak jeugdcriminaliteit om de ambities uit het coalitieakkoord te realiseren. In deze aanpak staat de leef- en belevingswereld van de jeugd centraal en ligt de nadruk op het versterken van de professionals in de wijk en het gebied.

Veilig Openbaar Vervoer

• Financiering van de volledig risicogestuurde inzet van ov-surveillanten in de metro op woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag van 17.30 uur tot einde dienst. Deze inzet is gecontinueerd in 2024.
• Financiering van de opleiding van ov-surveillanten tot ov-surveillant-plus of junior boa-ov, en financiering van hun daadwerkelijke inzet als ov-surveillant-plus. Deze surveillanten krijgen de bevoegdheid om beperkt te kunnen handhaven, bijvoorbeeld door het uitdelen van boetes.
• In opdracht van de gemeenteraad investeert het college de komende jaren extra in sociale veiligheid in OV, door uitvoering te geven aan motie Coenradie ‘impuls handhaving OV’ t.b.v. het versterken en intensiveren van handhaving met name in de avond/begin nacht (jaarlijks € 500.000 euro, van 2024 t/m 2026).

Woonoverlast

• Per 1 januari 2024 is het Actieplan woonoverlast 2024-2028 van kracht. Op dit moment is de gemeente bezig het uitvoeringsplan woonoverlast in lijn te brengen met het nieuwe actieplan. De aanpak van woonoverlast is deze zomer opnieuw bij de Rotterdammer onder de aandacht gebracht met een communicatiecampagne.
• Om het vertrouwen van melders in de gemeentelijke aanpak van woonoverlast te vergroten, zet de gemeente de komende jaren in op het verbeteren van de communicatie met de melder. Met een nieuwe enquête peilen we of het vertrouwen groter wordt en waar het nodig is om de communicatie bij te stellen. De uitkomsten van de enquête worden jaarlijks geëvalueerd, met 2024 als nulmeting.
• In Kralingen wordt sinds 2022 gebruikt gemaakt van het stoplichtmodel in de aanpak van (studenten)woonoverlast. Dit model maakt de overlast inzichtelijk, zorgt voor een betere dossieropbouw voor de inzet van instrumenten uit de escalatieladder en de meldingsbereidheid onder omwonenden neemt toe. Het model is succesvol in de aanpak van woonoverlast en wordt daarom in 2024 breder in de stad ingezet. Hiervoor stelt de gemeente een zorgvuldig afwegingskader op, zodat in het vierde kwartaal de eerste straten buiten Kralingen aangewezen kunnen worden.
• In 2024 is een nieuw zaaksysteem opgeleverd, waarmee onderscheid wordt gemaakt op type melding. Dit maakt het mogelijk om in 2025 meer informatie gestuurd te werken en sneller in te spelen op trends in woonoverlast. Als bijvoorbeeld in een specifieke straat of wooncomplex een toename van een bepaald soort woonoverlast wordt gesignaleerd, kan hier direct gericht op worden ingezet.

Levendige stad

Het college zet zich in voor een veilig(er) Rotterdams nachtleven, met extra aandacht voor kwetsbare groepen die zich onveilig voelen. Rotterdam moet een uitgaansstad die toegankelijk is voor iedereen. Om dit te bereiken worden op vrijdagen en zaterdagen van 22:00 uur tot 06:00 uur 21 horecastewards ingezet. Ze dienen als vraagbaak voor bezoekers van de binnenstad, maar leiden ook publieksstromen in goede banen en treden de-escalerend op als dat nodig is. Ook vanuit onder andere de politie is extra inzet tijdens horecanachten om een goed verloop te waarborgen.

In aanvulling op de structurele inzet om de veiligheid in het nachtleven te verbeteren is een sociaal, veilig nachtpunt (Safe’R spot) ingericht in het centrum. Bezoekers van horeca en uitgaanspubliek kunnen naar Safe’R spot als ze iets vervelends hebben meegemaakt of zich onveilig voelen bij het uitgaan. Safe’R Spot is een breed samenwerkingsverband van Stichting De Veilige Nacht, gemeentelijke diensten, politie, ambu-bikers en horecastewards. Het is geopend tijdens de drukke uitgaansnachten op vrijdag en zaterdag en staat op de hoek van de Lijnbaan en de Korte Lijnbaan (Stadhuisplein). 

• In het eerste halfjaar 2024 zijn de nieuwe horecagebiedsplannen vastgesteld. Hiermee is in de stad meer ruimte voor (nacht)horeca mogelijk gemaakt. Op sommige plekken wordt juist pas op de plaats gemaakt qua horeca-ontwikkeling, om de balans tussen levendigheid en leefbaarheid niet (verder) te verstoren. Op vijftien locaties wordt ruimte geboden aan de ontwikkeling van 24-uurshoreca. Naast nieuwe locaties, gaat het ook om de vergunning op bestaande locaties te verzwaren. Ook is met de nieuwe horecagebiedsplannen gekeken waar in de stad de mogelijkheid geboden kan worden om terrassen structureel te verruimen.
• In 2024 zijn de samenwerkingsafspraken tussen toezichthoudende diensten in de horeca vastgesteld. In 2025 wordt voor het toezicht onder andere ingezet op het gerichter bepalen van het risicoprofiel van een horecaonderneming en het verbeteren van de informatiedeling,
• Het college heeft het Nachtplan vastgesteld. In het Uitvoeringsplan Horeca nam het college al een aantal maatregelen op die tot een bruisender en veiliger nachtleven in de stad leiden. Het Nachtplan is te beschouwen als een aanvulling hierop en benadert meer de culturele waarde van de nacht. Aanvullend is een campagne gestart om initiatiefnemers in de nacht op de hoogte te brengen van De Nachtdienst (dedicated team nachtleven, bestaande uit verschillende gemeentelijke disciplines en N8W8 R’dam)

Actieprogramma EU-arbeidsmigranten 

In het coalitieakkoord ‘Eén stad’ heeft het college van B&W de ambitie om ‘malafide uitzendbureaus die arbeidsmigranten uitbuiten, ook door overbewoning van panden, aan te pakken. In afwachting van landelijke regelgeving onderzoekt Rotterdam maatregelen gericht op het beperken van negatieve effecten van malafide uitzendbureaus’.

Met het actieprogramma ‘Meer grip op arbeidsmigratie’ (medio 2023 - medio 2026), dat op 4 april 2024 unaniem in de gemeenteraad is vastgesteld, zet Rotterdam onverminderd in om uitbuiting en overlast tegen te gaan en registratie en zelfredzaamheid te bevorderen. De gemeente versterkt met dit programma de inzet in vestigingswijken, start een coalitie met werkgevers en zet druk op het Rijk om wetgeving te realiseren (3 W’s). De focus op deze 3 W’s draagt eveneens bij aan de doelstelling in het coalitieakkoord.

De doelen en acties per actielijn staan vermeld in het actieprogramma ‘Meer grip op arbeidsmigratie’. De gemeenteraad ontvangt jaarlijks een voortgangsrapportage. Eind maart 2025 wordt de voortgangsrapportage over 2024 aan de gemeenteraad verstuurd.

Hoe meten we dat?

Toelichting indicatoren

Veiligheidsindex

Over de target veiligheid, veiligheid in de stad en ontwikkelingen die in de stad te zien zijn, presenteert het college eens per twee jaar aan de raad het wijkprofiel. Het wijkprofiel wordt iedere twee jaar samengesteld op basis van data van het voorgaande jaar. Het wijkprofiel 2022 is dus gebaseerd op data uit 2021. De Veiligheidsindex is een van de drie pijlers van het wijkprofiel en bestaat uit een subjectieve en een objectieve index.

De vijf laagst scorende wijken *) op de VI van 2022 - Carnisse, Hillesluis, Tussendijken, Tarwewijk, Lombardijen) - laten in 2026 een stijging van tenminste 5 punten zien in vergelijking met 2022.

*) hierbij worden de atypische wijken - Zuiderpark/Zuidrand, Cool, Zuidplein - buiten beschouwing gelaten. In deze wijken zijn relatief veel bezoekers. De score op de Veiligheidsindex is hierdoor vertekend.

Totaal aantal handhavers

Bij de gemeente Rotterdam werken 455 handhavers fte. Dit is inclusief ingehuurde medewerkers. Dat zijn boa´s, wijkbeheerders of handhavers met taakonderdelen jeugd, wonen, drank en horeca, bike, motor, gevaarlijke en hinderlijke honden, markten, ondermijning, schoon en milieu. In 2024 is de gemeente begonnen met het stellen van prioriteiten om de handhavingscapaciteit zo effectief mogelijk in te zetten. Dit zullen wij in 2025 voortzetten.  

Aantal delicten High Impact Crimes

Resultaten:

HIC-cijfers 2024:

• Woninginbraken: 963, een daling van 24,5% vergeleken met 2023
• Straatroven: 384, een stijging van 30,2% vergeleken met 2023
• Overvallen: 45, een daling van 16,7% vergeleken met 2023

Vergeleken met 2023 is het aantal woninginbraken en overvallen in 2024 verder gedaald. Het aantal straatroven is gestegen. Dit is een landelijke trend waarbij vooral het aantal straatroven onder jeugdigen toeneemt. Ten opzichte van 2019 (pré-corona) is het totaal aantal HIC-delicten in Rotterdam nog altijd sterk dalend van 2464 naar 1392 (-43,5%).

Veiligheid openbaar Vervoer (metro)

De cijfers Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer zijn afkomstig uit de OV-klantenbarometer. Dit is het landelijk onderzoek naar de mening van reizigers in onder andere het stads- en streekvervoer. De cijfers sociale veiligheid over 2024 komen in het voorjaar 2025 beschikbaar en worden zoals te doen gebruikelijk vermeld in de voorjaarsrapportage.

Wat hebben we in 2024 bereikt en gedaan?

Wijkveiligheid

De wijkraden beoordelen binnenkort of de acties naar behoren zijn uitgevoerd. De inschatting is dat de collegetarget, die stelt dat 75% van de acties naar beoordeling van de wijkraad zijn afgerond, ruim wordt gehaald.

In 2024 is op verschillende manieren gewerkt aan het stoppen van overlast veroorzaakt door Rotterdammers. Dat kunnen allerlei vormen van overlast zijn. Bijvoorbeeld jongerenoverlast, woonoverlast, verkeersoverlast, overlast van buitenslapers en gebruikers op straat. Door bijvoorbeeld de pleinenaanpak, de inzet van stewards, jongerenwerkers, mosquito’s, cameratoezicht, Buurtpreventie en het Veiligheidsloket waar bewoners en ondernemers overlast kunnen melden. Ook zijn er actieprogramma’s, waaronder Geweldig Beverwaard, het Buurtverbeterplan Pupillenbuurt en het actieprogramma ‘Meer grip op arbeidsmigratie’. De veiligheidsregisseurs, de accounthouders veilig en de stadsmariniers dragen dagelijks bij aan het veiliger maken van de wijken.

Een ander belangrijk onderwerp was het verbeteren van het contact door de gemeente met de wijkraad, melders van overlast of andere bewoners die contact zoeken met de gemeente. Er is gestuurd op het tijdige en periodiek informeren van bewoners en melders.

In Rozenburg, Hoek van Holland, de Strevelsweg en omliggende straten en in Lombardijen zijn de onderzoeken naar veiligheidsbeleving afgerond De aanbevelingen  worden samen met het wijknetwerk van bewoners en professionals uitgevoerd.

Cameratoezicht

• In juni 2024 is het cameraproject Bloemhof voltooid, waarbij negen camera’s zijn geplaatst. In Delfshaven zijn twee camera’s geplaatst waarvan één aan de Aleidisstraat en één aan de Galvanistraat. Daarnaast is in de maanden juli en augustus 2024 een tweetal mobiele camera’s ingezet in de omgeving van de Maasboulevard. In het derde kwartaal is het bestaande cameragebied Lombardijen uitgebreid met een camera aan de Hippiashof vanwege aanhoudende overlast in de openbare ruimte.
• Op 25 september heeft de driehoek besloten om vijf camera’s te plaatsen in de Oude Haven. Naar verwachting wordt dit project in de eerste helft van 2025 opgeleverd.
• In 2025 worden alle toezichtcamera’s geëvalueerd. In deze evaluatie worden tevens outputdoelen per cameragebied opgenomen volgens de uitwerking van de motie ‘Doelen duidelijk in beeld’. Dit helpt beoordelen of reeds geplaatste veiligheidscamera’s nog noodzakelijk zijn. Daarnaast geldt het jaar 2025 als nulmeting zodat de aankomende jaren op basis van de data bijgestuurd kan worden en trends zichtbaar worden. 
• In 2024 is er 53 keer tijdelijk mobiel cameratoezicht ingezet op grond van de Politiewet. Daarnaast zijn  tijdens de jaarwisseling diverse mobiele camera’s geplaatst in hotspots.

Veilig Openbaar Vervoer

De realisatie van maatregelen voor een veilig openbaar vervoer is in 2024 achtergebleven ten opzichte van de oorspronkelijke ambitie. Over 2024 is er sprake van een fikse onderbesteding. Dit heeft te maken met enerzijds krapte op de arbeidsmarkt en anderzijds een gebrek aan draagvlak bij Ondernemingsraad van de RET voor nieuwe projecten en nieuwe werkwijzen. De gemeente heeft eind 2024 intensieve gesprekken gevoerd met RET over hoe de beschikbare gelden beter te besteden en daarbij onderbesteding tegen te gaan. De gemeenteraad wordt in het voorjaar 2025 uitgebreid geïnformeerd over de uitkomsten van deze gesprekken, mede ook in het licht van het door de raad aangenomen initiatiefvoorstel Leefbaar ‘Een veilig Rotterdams OV’.

Woonoverlast

Sinds 1 januari 2024 is het Actieplan woonoverlast 2024-2028 van kracht. In 2024 is het uitvoeringsplan woonoverlast in afstemming met de gemeentelijke partners aangepast aan het nieuwe actieplan.

Om het vertrouwen van melders in de gemeentelijke aanpak van woonoverlast te vergroten, zet de gemeente de komende jaren in op het verbeteren van de communicatie met de melder. In 2024 is een nulmeting uitgevoerd om het vertrouwen in de gemeentelijke aanpak onder melders te meten. Door middel van een doorlopende enquête peilen we of het vertrouwen de komende jaren groter wordt en waar het nodig is om de communicatie bij te stellen. De uitkomsten van de enquête worden jaarlijks geëvalueerd.

Het stoplichtmodel blijkt een effectief middel in de aanpak van woonoverlast. Het totale aantal woningen in het stoplichtmodel is sinds de invoering fors gedaald van 148 in januari 2022 naar 54 eind december 2024.  Dit model maakt de overlast inzichtelijk en zorgt voor een betere dossieropbouw voor de inzet van instrumenten uit de escalatieladder. Ook de meldingsbereidheid onder omwonenden neemt toe. Het model is succesvol in de aanpak van woonoverlast en zal daarom de komende jaren breder worden ingezet. 

In 2024 is onderzoek gedaan naar een nieuwe applicatie om woonoverlastcases te registeren en volgen. Dit maakt het mogelijk om de komende jaren meer informatie gestuurd te werken en sneller in te spelen op trends in woonoverlast. Als bijvoorbeeld in een specifieke straat of wooncomplex een toename van een bepaald soort woonoverlast wordt gesignaleerd, kan hier direct gericht op worden ingezet. Naar verwachting zal het nieuwe zaaksysteem in de eerste helft van 2025 in gebruik worden genomen. 

Jeugdoverlast en -criminaliteit

• De investering in het jongerenwerk vanuit het coalitieakkoord is gerealiseerd. De extra jongerenwerkers werken in diverse Rotterdamse scholen en wijken om jeugdoverlast- en criminaliteit te voorkomen. Ook zijn in 2024 twee pilots gestart door het grenzenstellend jongerenwerk (uitgevoerd door Stichting JOZ). De eerste pilot richt zich specifiek op de subdoelgroep meiden. Deze pilot wordt uitgevoerd in Feijenoord. De andere pilot richting zich op de samenwerking met het primair onderwijs.
• De pleinstewards worden ingezet. De verwachte evaluatie is door beperkte capaciteit van het onderzoeksbureau uitgesteld naar 2025.
• In 2024 is het programma Geweldig Rotterdam uitgevoerd. Dit wordt in 2025 voortgezet. Ook zijn diverse andere preventieve projecten ter voorkoming van jeugdcriminaliteit uitgevoerd, evenals diverse campagnes.
• Het programma Preventie met Gezag is in uitvoering en de resultaten over 2024 zijn opgenomen in een aparte voortgangsrapportage.
• De realisatie van de nieuwe aanpak jeugdcriminaliteit is zo goed als afgerond in 2024. De verdere uitwerking en uitvoering vindt plaats in 2025. Concreet volgen er gesprekken met jongeren, bewoners, wijkraden en professionals om de aanpak vorm te geven.

Toezicht & handhaving