Voorjaarsnota 2025
Klimaat
Paginanummer in website: 215Klimaat
De gemeente werkt aan zowel de energietransitie als aan de transitie naar een circulaire economie en tegelijkertijd creëren we een gezonde en klimaatbestendige leefomgeving. Deze vier ambities zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en versterken elkaar in de uitvoering. Zo werken we aan goede groei van de stad en creëren we een robuust pad naar een gezond, groen en schoon Rotterdam met een duurzame toekomst. In deze paragraaf verantwoorden we onze integrale inspanningen en transitiebudgetten voor duurzaamheid. In de begrotingsprogramma’s verantwoorden we de inspanningen en targets.
Wat willen we bereiken?
Samenwerking met en stimuleren van de verduurzaming van de stad
Om onze klimaatdoelen te halen, hebben we de inzet van de hele stad nodig. De afgelopen periode zijn veel initiatieven ontwikkeld, netwerken ontstaan en afspraken gemaakt. Nu is het van belang meer naar uitvoering en opschaling te gaan. Hier willen we samen met de partners en de Rotterdamse samenleving de schouders onder zetten.
- De focus komt te liggen op de uitvoering en opschaling
- We trekken samen op in lobby richting het Rijk en de EU
- We blijven stevig sturen op CO2 impact, waarbij DCMR jaarlijks monitort op effect (terugkijkend) en op doorrekenen van de targets: liggen er voldoende plannen en ambities om de lange termijn doelen te halen. Integratie met doelstellingen rondom ketenimpacts (scope 3) en daarmee de grondstoftransitie is noodzakelijk om klimaatdoelstellingen te halen.
We betrekken bewoners in het verduurzamen van de stad
Rotterdammers weten wat zij zelf kunnen doen om een bijdrage te leveren aan het verduurzamen van hun leefomgeving en dus de stad. We ondersteunen effectieve bewonersinitiatieven waar nodig en mogelijk en laten hun stem meewegen in onze besluitvorming bijvoorbeeld via het Burgerberaad.
Stimuleren verduurzaming stad en haven door het Duurzaamheidstransitiebudget en het Energietransitiefonds
We willen de juiste innovaties in de regio versnellen en zo het verdienvermogen voor de stad en de werkgelegenheid voor Rotterdammers bevorderen. En het mogelijk maken dat VvE's, kleine bedrijven, maatschappelijke organisaties en woningeigenaren voldoende en juiste financieringsmogelijkheden hebben voor het verbeteren en verduurzamen van hun panden.
Het goede voorbeeld geven door een duurzame bedrijfsvoering
Rotterdam is een betrouwbare, geloofwaardige en inspirerende gemeente. Daarom geven we zelf het goede voorbeeld en zijn we transparant over wat we zelf doen op het gebied van duurzaamheid. Want goed voorbeeld doet goed volgen. We stellen prioriteiten en richten onze aandacht op onderdelen waar we het grootste verschil kunnen maken op het gebied van energiebesparing, CO2-reductie en grondstoffenreductie in onze bedrijfsvoering én in de keten. Daarnaast benutten we kansen voor synergie tussen verschillende initiatieven.
We maken jaarlijks ons energieverbruik en CO2-uitstoot openbaar, rapporteren over de maatregelen, communiceren intern en extern over ons interne verduurzamingsbeleid en nemen actief deel aan keteninitiatieven.
Wat gaan we daarvoor doen?
Samenwerking met en stimuleren van de verduurzaming van de stad
Voor elke sector uit het landelijke Klimaatakkoord zijn doelen geformuleerd. Per sector werken we samen met onze partners een aanpak uit om de CO2 reductiedoelstellingen te halen. Ook maken we afspraken over de uitvoering. De gemeente coördineert de voortgang van de uitvoering en monitort het effect op de doelstellingen.
- We betrekken de verschillende sectoren, zoals de Haven en Indiustrie, Circulair, de gezondheidszorg bij de opgave.
- De gemeente maakt een concreet actieprogramma voor circulair en werken hierin nauw samen met de partners in de stad. De tafel richt zich vooral op voedselconsumptie, textiel, elektronica en verpakkingen.
We betrekken bewoners in het verduurzamen van de stad
We organiseren een Rotterdams Burgerberaad voor het klimaat: een gelote groep Rotterdammers wordt gevraagd welke klimaatmaatregelen zij voorstellen om de klimaatdoelen voor 2030 te realiseren. In 2024 heeft het Burgerberaad haar plannen voorgelegd aan de Raad. Deze zijn inmiddels vastgesteld.
Stimuleren verduurzaming stad en haven door het Duurzaamheidstransitiebudget en het Energietransitiefonds
We vormen een Duurzaamheidstransitiebudget (DTB) van €100 mln. Het fonds wordt ingezet voor het versnellen van innovatie, het bevorderen van het verdienvermogen en werkgelegenheid, de vergroening van de Rotterdam, het verduurzamen van de energie-opwekking, de transitie naar een circulaire economie voor Rotterdam. Daarnaast willen we ook het energiegebruik van bewoners en ondernemingen reduceren, als ook dat van de gemeente zelf. We investeren in projecten met de hoogste reductie van uitstoot van schadelijke stoffen per bestede euro en de grootste vermindering van de afhankelijkheid van fossiele bronnen.
We zetten het Energietransitiefonds (ETF) voort in samenwerking met Innovation Quarter en ondersteunen hiermee de financiering van innovatieve bedrijven en grote duurzame projecten die bijdragen aan de Rotterdamse energietransitie en circulaire economie. De middelen van het Energietransitiefonds worden revolverend ingezet, via leningen of aandelenkapitaal. We streven ernaar om ten minste drie deals per jaar af te sluiten, die nauw aansluiten bij onze doelen voor de energie- en grondstoffentransitie. Daarbij dienen deze projecten/investeringen bij te dragen aan nevendoelen, zoals werkgelegenheid en milieu. Daarnaast verstrekken we energietransitieleningen voor verduurzaming en verbetering van panden aan VvE’s, kleine bedrijven, maatschappelijke organisaties en woningeigenaren. Dit doen wij samen met Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting.
Het goede voorbeeld geven door een duurzame bedrijfsvoering
We geven het goede voorbeeld als gemeentelijke organisatie. Daarbij richten we onze aandacht op processen binnen onze bedrijfsvoering waar we het grootste verschil kunnen maken. De verantwoording over de doelstellingen en afspraken vindt plaats via diverse programma’s:
- Meerjarenplan ‘Op weg naar een emissie loos wagenpark’ (2030)
- Energiebesparing gemeentelijke vastgoedportefeuille en concernhuisvesting
- Energiebesparing assets openbare ruimte (gemaal van de toekomst, led transitie openbare verlichting e.d.)
- Verschoning zakelijke reizen (mobiliteitspas)
- Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI)
- We richten een stuurcyclus in op basis van het ‘Plan, Do, Check, Act’-principe (PDCA-cyclus) volgens de CO2-Prestatieladder, zodat een systeem ontstaat waarbij sprake is van continue verbetering. We starten met het in kaart brengen van de CO2 voetafdruk van ons eigen energie en brandstoffenverbruik en de zakelijke kilometers. En we maken een actieplan energiebesparing voor het gehele concern (aansluiten bij de landelijke Rijksoverheid campagne 'Zet ook de knop om’). Beide publiceren we op onze website. Het systeem wordt jaarlijks getoetst door een externe audit
- We verbreden onze scope naar ketenemissies van gemeentelijke opdrachten en projecten. Onze focus ligt op activiteiten en sectoren met de grootste uitstoot én potentiële invloed van de gemeente om een reductie-aanpak door te voeren.
Prestatie indicatoren
CO2-bewust certificaat niveau 4 behaald (2024)
Behalen van CO2-bewust certificaat niveau 5 is gepland kwartaal 2, 2025
Stadsbrede verduurzaming en het goede voorbeeld
In 2030 moet de uitstoot van de gemeentelijke bedrijfsvoering met 55% zijn verminderd. Met de CO2 Prestatieladder monitort de gemeente de voortgang. De ladder bestaat uit 5 niveaus. Hoe hoger op de ladder, hoe meer de activiteiten op het gebied van CO2-uitstoot zijn geborgd binnen de organisatie en in de keten of sectoren waarin de gemeente actief is. Het concern werd in Q1 2025 extern geaudit voor Niveau 5. Het certificeringsbesluit wordt verwacht in Q2 2025.
Rotterdamse klimaataanjagers
De Rotterdamse Klimaataanjagers (RKA) verbinden partijen en netwerken in Rotterdam en motiveren hen om samen te werken aan de energie- en grondstoffentransitie in de sectoren Zorg, Bouw, Haven en Industrie en Circulair. Ze kijken waar in deze sectoren versnellingskansen liggen, koppelen deze partijen aan de gemeente, nemen waar mogelijk belemmeringen weg en helpen ketensamenwerking en slagkracht op verduurzaming van de sector te vergroten.
Mede door de inzet van de aanjagers is in 2025 tot nu toe het volgende behaald:
- Naar aanleiding van de bijeenkomst '"Samen aan de slag voor een (meer) inclusieve energietransitie'' heeft een eerste bezoek van bewonersinitiatief ''Energie voor Rotterdam'' aan het bedrijf Airproducts plaatsgevonden.
- De week van de Circulaire economie heeft plaatsgevonden waar o.a. aanjager circulair samen met andere partijen uit heel het land liet zien hoe circulair innoveren en ondernemen in de praktijk werkt en hoe we slimmer om kunnen gaan met grondstoffen en afval.
- N.a.v. de geslaagde pilot met een zestal apothekers waarbij overtollig ingeleverde medicijnen door medewerkers van Schone stad worden opgehaald en ingeleverd bij het milieupark, zal vanaf heden dit structureel voor alle apothekers in de stad worden doorgevoerd.
- De goed bezochte werkconferentie Duurzaam doorbouwen heeft plaatsgevonden.
Energietransitiefonds Rotterdam
De doelstelling voor dit jaar is om met het ETF-R vier investeringen te realiseren ter waarde van in totaal 10 miljoen euro. In Q1 is de eerste investering van dit jaar gedaan in DOPS Recycling Technologies. Dit bedrijf biedt met Direct Carbon Immobilisation een innovatieve oplossing om primaire grondstoffen uit afval te herwinnen, zonder noemenswaardige CO₂-uitstoot. Met deze investering heeft het ETF-R inmiddels in totaal in 15 bedrijven geïnvesteerd.
Rotterdams burgerberaad klimaat
Na de succesvolle afronding van het eerste Rotterdamse Burgerberaad Klimaat heeft de gemeenteraad 9 van de 10 adviezen uit het adviesrapport één op één overgenomen en het resterend advies is in aangepaste vorm aangenomen.
De aangewezen ambtelijke actiehouders zijn van start gegaan met de uitvoeringsfase van de burgerberaadadviezen. Adviezen die al onderdeel uitmaken van bestaand beleid worden integraal meegenomen in lopende werkzaamheden en hebben daarom geen afzonderlijk startmoment. De overige adviezen starten in het tweede of derde kwartaal van 2025. Vijf adviezen worden naar verwachting in 2025 afgerond; de overige adviezen kennen een langere doorlooptijd en lopen door tot (eind) 2026.
Duurzaamheidstransitiebudget
Het Duurzaamheidstransitiebudget (DTB) is in januari 2023 gestart en is de opvolger van het Energietransitiebudget (ETB). Voor de periode 2023 tot en met 2026 is vanuit het Coalitieakkoord € 100 mln beschikbaar gesteld voor het DTB. Het DTB-budget is tot op heden in totaal gevuld met € 84,33 mln. In de voorjaarsretraite van 2025 is besloten om het DTB tot 100 mln. te vullen.
In oktober 2024 heeft de laatste (5e) DTB-ronde plaatsgevonden waarover in februari 2025 door het college besluitvorming heeft plaatsgevonden. Hiermee is het DTB volledig toegekend en meerjarig geprogrammeerd.
In deze laatste vijfde aanvraagronde zijn de volgende projecten toegekend:
- Toekomst bestendig MKB - Duurzaam ondernemen (duurzaamheidsvouchers) (aanvullende middelen toegekend)
- Subsidieregeling duurzaam bouwen woningcorporaties (aanvullende middelen toegekend)
- Ledverlichting sportvelden
- Duurzame bereikbaarheid Haven.
Rotterdam Circulair
Een groot deel van de CO2-uitstoot in Rotterdam wordt veroorzaakt door het gebruik van grondstoffen en materialen. Daarom zoekt de gemeente manieren om slimmer en duurzamer met grondstoffen en materialen om te gaan.
Enkele voorbeelden van (project)resultaten uit het eerste kwartaal van 2025:
- Op 1 april is het Milieupark + De HER geopend. Dit is hét grondstoffencentrum van Rotterdam waar hergebruik, creativiteit, ondernemerschap en onderwijs samenkomen. Afgedankte materialen krijgen hier een tweede leven en de makers van de toekomst worden hier opgeleid.
- Sinds begin 2025 beschikt de gemeente over de circulaire module van de monitoringstool Wizzr. Binnen het cluster Stadsbeheer en Stadsontwikkeling zal deze monitoringstool worden gebruik om de samenstelling en CO2 impact van onze grondstofstromen (bij projecten in de openbare ruimte en publiek/ privaat vastgoed) in kaart te krijgen.
- In maart 2025 is de subsidieregeling voor circulaire innovaties geopend. Met deze regeling zet afdeling Circulair in samenwerking met de afdeling economie een half miljoen euro in om circulaire ontwikkelingen in het (startend) MKB te versnellen en aan te jagen.
- Op donderdag 10 april ondertekenden de partijen die zijn aangesloten bij Rotterdams Hout een convenant over het hergebruiken van Rotterdamse bomen. Rotterdams Hout is een samenwerkingsverband tussen Buurman Rotterdam, groenaannemer GKB en verschillende afdelingen van de gemeente Rotterdam. Het doel is om gerooide bomen uit de stad te laten terugkeren in de stad.
- Een succesvolle pilot Reparatie op Wielen (RoW) is tijdens een Pop-Up milieupark op 22 maart uitgevoerd. Door reparatie te faciliteren wordt circulair handelen toegankelijker. Dit is in lijn met de wens van het Burgerberaad Klimaat om hergebruik en reparatie te stimuleren. Het resultaat van de pilot: RoW als onderdeel van vaste pop-up milieuparken.