Financiën

Financiële bijstellingen

Toelichting financiële bijstellingen

Bijstelling wonen kwetsbare personen
Al meerdere jaren is er sprake van autonome groei in kosten en zorgvraag. Dit gaat om indexatie huurlasten, verhoogde energieprijzen van (z)Onderdakwoningen en autonome groei op wettelijke taken. Na een aantal forse sturingsingrepen en procesoptimalisatie is deze extra bijdrage nodig om te voldoen aan de noodzakelijke inzet.

Doorontwikkeling automatisering zorgketen  
Voor de doorontwikkeling van primaire systemen in het zorgverleningsproces is structureel € 1,0 mln extra beschikbaar gesteld. Zonder deze doorontwikkeling komt de zorgcontinuïteit onder druk en kan deze niet meer gegarandeerd worden. Onder meer doordat zonder doorontwikkeling niet meer kan worden voldaan aan het nieuwe wettelijke kader van de Wet elektronische gegevensuitwisseling zorg (Wegiz) die in 2025 is ingegaan en vanaf 2026 meer van de gemeente vraagt. 

Eigen bijdrage Wmo 
De invoering van het wetsvoorstel Eerlijker eigen bijdrage is uitgesteld naar 2027. Voor de inhoudelijke contouren van het wetsvoorstel (zoals nu bekend) is een voorlopige doorrekening gemaakt van het financiële effect. Dit leidt tot een noodzakelijke neerwaartse bijstelling van de begrote ontvangsten eigen bijdrage met € 18,0 mln in 2026, € 9,2 mln in 2027 en € 5,4 mln vanaf 2028.

Frictiekosten transformatie gesloten jeugdhulp 
Het Rijk heeft middelen beschikbaar gesteld voor frictiekosten waarmee de transformatie van de gesloten jeugdhulp gerealiseerd kan worden. Deze middelen zijn bedoeld voor de af- en ombouw van de gesloten jeugdhulp. De baten en lasten worden hiervoor opgehoogd met € 30,4 mln in 2025. Per saldo is de bijstelling daardoor € 0. 

Onderdak kwetsbare ongedocumenteerden 
De raad heeft 12 november 2024 de motie Geen kwetsbare mensen op straat (D66, DENK) aangenomen. Deze motie draagt het college op te garanderen dat de groep die te kwetsbaar is om op straat te verblijven en op peildatum 31-12-2024 verblijft in de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen (LVV) niet op straat belandt. Het grootste deel van deze groep wordt sinds 1 januari 2025 vooralsnog op kosten van het Rijk opgevangen. Omdat zij vooruitlopend op een beslissing op hun bezwaar tegen het eindigen van LVV, een voorlopige voorziening hebben aangevraagd en toegekend gekregen. Het is nog onbekend wanneer het Rijk een beslissing neemt op de bezwaren. Na finaal besluit van het Rijk, heeft gemeente Rotterdam mogelijk middelen nodig om de motie Geen kwetsbaren op straat te kunnen uitvoeren.

In de cijfers is rekening gehouden met de baten voor de afbouw van de regeling die de gemeente in 2024 ontving en via een kasschuif naar 2025 heeft verplaatst (€ 210.000). En met de toezegging van het ministerie dat zij in afwachting van de uitkomsten van de aangespannen rechtszaken de kosten van het continueren van de opvang tot 28 februari 2025 aan de gemeente vergoedt (€ 135.000).

Onderdak kwetsbare ongedocumenteerden – oplossing 
Zie toelichting Onderdak kwetsbare ongedocumenteerden.

Opzet expertisecentrum Jeugdhulp 
Het Rijk heeft gelden (specifieke uitkeringen) beschikbaar gesteld voor activiteiten voor de instandhouding en verdere ontwikkeling van de bovenregionale expertisecentra jeugdhulp. Met deze bijstelling worden de baten en lasten opgehoogd met € 4,9 mln in 2025. Per saldo is de bijstelling daardoor € 0. 

PGB Jeugdhulp 
In de Voorjaarsnota 2024 is het persoonsgebonden budget Jeugd onterecht vrijgevallen. Dit wordt met deze bijstelling structureel hersteld. Daarbij is uitgegaan van de realisatiecijfers 2024. 

Regionale Jeugdhulp 
Aan de hand van de (bijgestelde) Kadernota 2026 van de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond (GRJR) is een nieuwe meerjarenprognose opgesteld. Die laat inclusief de verwachte besparingen door de Regionale Bestuursopdracht Kostenbeheersing (RBOK) en de Rotterdamse extra ambitie (RBOK+) een beperkte kostenstijging zien. De begroting wordt bijgesteld met € 7,5 mln in 2025 en € 4,2 mln vanaf 2026. 

Rijksbijdrage Gemeentelijke Hulp Gedupeerden Toeslagenproblematiek 
Het Rijk heeft gelden beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de gemeentelijke hulp aan gedupeerden voor de Toeslagenaffaire (€ 8,6 mln in 2025). Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0.

Rijksbijdrage NPRZ 
In het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) werken het Rijk, de gemeente Rotterdam, corporaties, zorginstellingen, schoolbesturen, bedrijfsleven, bewoners, politie en Openbaar Ministerie aan het verbeteren van de kansen voor Rotterdammers op Zuid. Samen zorgen deze partners dat de kansen van Zuiderlingen worden vergoot zodat opleidingsniveau, arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar het gemiddelde van de 4 grote steden in Nederland. Voor het onderdeel Wijkteams wordt hierbij de begroting opgevoerd. De lasten en baten worden opgehoogd met € 745.000 in 2025 en € 1 mln in 2026. Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0.

Rijksbijdrage NPRZ en Kansrijke Wijken 
In het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) werken het Rijk, de gemeente Rotterdam, corporaties, zorginstellingen, schoolbesturen, bedrijfsleven, bewoners, politie en Openbaar Ministerie aan het verbeteren van de kansen voor Rotterdammers op Zuid. Samen zorgen deze partners dat de kansen van Zuiderlingen worden vergoot zodat opleidingsniveau, arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar het gemiddelde van de 4 grote steden in Nederland. Voor het onderdeel Jonge Kind wordt hierbij de begroting opgevoerd. De lasten en baten worden opgehoogd met € 3,8 mln in 2025 en 2026. Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0.

Vastgoedtransitie gesloten Jeugdhulp 
Het Rijk heeft middelen beschikbaar gesteld voor activiteiten voor de transformatie naar meer kleinschalige woonvormen voor de jeugdhulp. Met deze bijstelling worden de baten en lasten opgehoogd met incidenteel € 6,7 mln in 2025. Per saldo is de bijstelling daardoor € 0.

Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond
Het college heeft besloten om duurzame inhoudelijke- en financieringsafspraken te maken over fasegewijze verbetering van de prestaties van VTRR. Hiervoor zal een kostprijsonderzoek uitgevoerd worden. De meerkosten voor de kwaliteitsverbetering van de VTRR bedragen naar schatting € 1,0 mln structureel.

Aanpak dementie
Voor het uitbreiden van dagbesteding en de inzet van wandelmaatjes bij mensen met dementie wordt voor 2026 een bedrag toegekend.

Afromen overschot doelgroepenvervoer
Er ontstaat een positief saldo op het doelgroepenvervoer door een lager dan verwachte prijsindexatie taxivervoer en een minder harde stijging van het aantal Wmo-ritten dan eerder verwacht.

Brugklasfestival 
In 2025 wordt met deze extra middelen de bekostiging van brugklassers ‘B the Future’ Festival mogelijk gemaakt.

Collectieve voorzieningen kwetsbare rotterdammers
Een impuls om de huizen van de wijk laagdrempeliger te maken voor mensen met lichte GGZ-problematiek (Geestelijke gezondheidszorg) door training en voorlichting te geven aan welzijnsmedewerkers en de vrijwilligers die zij inzetten.

Complexe woningaanpassingen 
Er wordt bezuinigd op 2 onderdelen binnen de grote complexe woningaanpassingen voor cliënten met zware lichamelijke beperkingen: 

• De gemeente geeft alleen nog zorgunits uit (in plaats van een aanbouw of uitbouw).
• De gemeente weegt gebruiksduur steviger mee bij de indicatiestelling.  

Crisisopvang slachtoffers huiselijk geweld
In overeenstemming met de vereisten uit artikel 5.4 van het Uitvoeringsbesluit Wmo 2015 (dit wordt ook wel de "AMvB reële prijs Wmo 2015" genoemd) is in 2024 een kostprijsonderzoek crisisopvang uitgevoerd. Het kostprijsonderzoek heeft ook gevolgen voor onder andere mannenopvang en plegeropvang. Hiervoor is € 600.000 in 2025 en 2026 beschikbaar gesteld.

Het tekort is deels gecompenseerd met de ombuiging binnen de begroting van maatschappelijke opvang, die in 2024 akkoord zijn bevonden door de wethouder.

Digitale Inclusie
Het doel van Digitale Inclusie is om Rotterdammers te laten meedoen en profiteren van digitale technologie. Door toegang tot digitale informatie en middelen te bieden, stimuleert de gemeente we gelijkwaardigheid en zelfredzaamheid. € 2,8 miljoen wordt ingezet op het vergroten van het bereik initiatieven voor van digitale inclusie (€ 1 miljoen), zorgen voor veilig werkende apparaten en internet toegang (€ 850.000, Rotterdams Sociaal AI-Lab (€ 225.000), Cyberweerbaarheid (€100.000) en personele en programmakosten (€ 625.000).

Jongerenwerk
In 2025 en 2026 wordt met deze extra middelen de bekostiging en uitbreiding van het collectieve aanbod van het jongerenwerk mogelijk gemaakt, waardoor meer jongeren gebruik kunnen maken van het aanbod jongerenwerk.

Kinderopvang met sociaal medische indicatie (SMI)
Door een wijziging in de verordening van 2021 en berekening voor de sociaal medische indicatie opvang is er minder uitputting geweest de afgelopen jaren. Deze onderuitputting van € 400.000 wordt éénmalig ingezet voor het dekken van andere activiteiten.

Kinderopvang plus
Er worden eenmalig middelen beschikbaar gesteld om te kunnen voldoen aan de spreidings- en uitbreidingsvraag voor Kinderopvang+ en BSO+ en om dit aanbod te kunnen bekostigen op basis van een actuele, eerlijke kostprijs.

Klusteam voor kwetsbare Rotterdammers
De gemeente doet een pilot waarvoor eenmalig middelen beschikbaar zijn voor een klusteam dat kleine reparaties doet ter bevordering van het langer thuis kunnen wonen van ouderen en kwetsbare Rotterdammers.

Knelpunten automatisering zorgketen
Er is extra budget nodig voor de ontwikkeling van de zorgapplicaties voor informatievoorziening aan ambtenaren en politici. De applicaties bieden beter inzicht in zorgkosten en leveren gegevens voor de raadsmonitor.

Leren en ontwikkelen
Er blijkt sprake te zijn van deels overlappende opleidingsinspanningen. Deze dubbele lasten kunnen vrijvallen.

Onderbesteding Wmo 
Voor het prijseffect van de nieuwe inkoop Wmo 2025 is op basis van een 1e inschatting in 2024 de Voorjaarsnota 2024 de begroting vanaf 2025 opgehoogd met € 10 mln. Het actuele beeld is dat dit een te ruime bijstelling is geweest. Voor 2025 en 2026 wordt het budget met € 1,2 mln verlaagd.

Optimalisatie proces en nieuwe vervolg indicaties
Jaarlijks krijgt de gemeente Rotterdam ongeveer 10.000 enkelvoudige meldingen voor Collectief Aanvullend Vervoer (CAV) en Huishoudelijke Verzorging (HV). Er wordt ingezet op een procesoptimalisatie die direct leidt tot lagere personeelskosten en waarmee tegelijkertijd capaciteit wordt vrijgemaakt die ingezet kan worden op andere taken.

Overschot wijkteams 
Een eerder geprognosticeerde groei van de wijkteams zet zich naar verwachting niet volledig door. Het aantal casussen bij de wijkteams is al langere tijd stabiel. Een deel van de eerder toegekende extra middelen voor groei van de wijkteams is daarom niet meer nodig.

Pilot opvang niet-rechthebbende EU-Migranten
Om de overlast van dakloze niet-rechthebbende EU-migranten in Rotterdam te verminderen, wil het college de pilot met laagdrempelige kortdurende opvang voor deze doelgroep voortzetten. Het doel is hen toe te leiden naar perspectief: werk of terugkeer naar het land van herkomst. De opvang is op vrijwillige basis, maar niet vrijblijvend. De pilot is succesvol als een groot deel van de toegelaten EU-arbeidsmigranten uitstroomt naar werk, of naar hun land van herkomst, als de overlast op straat aanzienlijk minder is én er geen sprake is van aanzuigende werking.

Romeynshof tijdelijke huisvesting
Voor de tijdelijke huisvesting van de locatie Romeynshof vindt dekking plaats uit de bestemmingsreserve Frictiekosten op afstand zetten LLC’s van € 300.000 in 2026 en 2027. De hogere lasten en de onttrekking worden begroot. Per saldo is deze bijstelling daardoor € 0.

Ruimte voor sociale basis/investering sociale initiatief
Door extra te investeren in de sociale basis, investeren we in een fundament dat sociaal isolement voorkomt, de druk op specialistische zorg verlaagt en de bestaanszekerheid van bewoners vergroot. Met deze middelen kunnen we de samenwerking met vertegenwoordigers van het informele veld verder uitwerken en investeren in onderzoek naar en monitoring van de impact van lokale initiatieven.

Subsidiekader jeugdpreventie (regulier)
Door verwachte terugvorderingen uit 2024 wordt er voor 2025 eenmalig een onderbesteding verwacht van € 125.000.

Terugvorderingsresultaat subsidies Maatschappelijk Opvang
Bij de jaarrekening werd tot nu toe elk jaar een incidenteel terugvorderingsresultaat op het niet-gebruikte gedeelte van verleende subsidies van het voorgaande jaar maatschappelijke opvang als baat genomen. Vooruitlopend hierop is een inschatting opgenomen als terugvorderingsresultaat voor 2025 en 2026.

Unie van Vrijwilligers
Voor het werven, behouden, waarderen en koppelen van vrijwilligers aan Rotterdammers wordt er eenmalig voor 2026 een bedrag toegekend.

Vacature voordeel Welzijn 
Dit betreft een incidentele besparingsopgave voor de jaren 2025 en 2026 om binnen het begrotingsprogramma de apparaatslasten te verlagen door het niet of later invullen van vacatures.

Welkom-in-de-wijk pakket
Het verstrekken van een informatiepakket voor bewoners in de wijk over het welzijnsaanbod, waarmee invulling wordt gegeven aan de motie ‘een mooie start in Rotterdam voor iedereen.

Bestemmingsreserve Blokhuismiddelen
Begin 2025 is een besluit genomen over de tijdelijke huisvesting van de opvanglocatie aan de Capelsebrug. De totale kosten van de tijdelijke huisvesting zijn geraamd op € 5,6 mln, waarvan € 2,6 mln wordt gedekt binnen het Integraal Huisvestingsplan (IHP). Het resterende bedrag wordt (incidenteel voor 2025) gedekt door onttrekkingen aan de bestemmingsreserve Locatieontwikkelingen kwetsbare doelgroepen (€ 1,5 mln) en de bestemmingsreserve Dak- en thuislozen (€ 1,5 mln).

Bestemmingsreserve tweedelijns Wmo en Jeugdhulp 
De gemeente voert een administratieve correctie door op deze reserve door het tegen elkaar wegstrepen van een toevoeging en onttrekking van dezelfde omvang. Dit gaat om € 10 mln in 2025 en 2026. Per saldo is deze wijziging € 0.
 
Taakmutaties en Gemeentefondsmutaties

Er zijn verschillende aanpassingen in het budget door taakmutaties die het Rijk via het Gemeentefondsmutaties uitkeert. De baten hiervoor staan op Programma Algemene Middelen. Het gaat om de volgende wijzigingen: 

• Begrotingsbijstelling Wmo
  Met de middelen voor Wmo demografie (deel volumegroei door vergrijzing) compenseert het Rijk gemeenten voor de negatieve effecten van de BBP-koppeling (Bruto Binnenlands Product) die in 2024 werd geëffectueerd voor indexatie van het Gemeentefonds. Aangezien de zorguitgaven sneller stijgen dan de BBP-ontwikkeling, is deze compensatie noodzakelijk.
  
  
• Beschermd wonen
  Dit gaat om een verhoging van de uitkering als gevolg van volume-indexatie.
  
  
• Besparingsverlies Jeugd (Hervormingagenda Jeugd)
  Het kabinet Rutte IV had besloten om te besparen op jeugdzorg. Deze besparing (oplopend tot € 511 mln in 2027) was in mindering gebracht op de middelen voor jeugdzorg. Het kabinet Schoof kiest ervoor om deze besparing te laten vervallen. Met deze reeks worden gemeenten gecompenseerd voor de niet-gerealiseerde besparing voor 2026 en verder (2025 was al eerder gecompenseerd).
  
  
• Budget ophoging SMI 
  Het Rijk stelt extra middelen beschikbaar voor de Sociaal Medische Indicatie van de kinderopvang.
  
  
• Compensatieregeling niet beoogde kosten jeugdzorg
  Voor de specifieke uitkering Niet beoogde jeugdzorgkosten vanwege verblijf is in 2024 een bedrag van € 60 mln beschikbaar gesteld op de begroting van het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Na beoordeling van de aanvragen over de jaren 2022 en 2023 vloeit het restant van € 30,4 mln terug naar het gemeentefonds en wordt verdeeld over de gemeenten via de maatstaven in het cluster Jeugd.
  
  
• Ingroeipad decentralisatie-uitkering Maatschappelijk Opvang
  In de septembercirculaire 2023 is het verdeelmodel van de decentralisatie-uitkering Maatschappelijke Opvang in lijn gebracht met de maatstaven zoals die in het herijkte verdeelmodel voor de algemene uitkering worden gebruikt. Deze actualisatie had een technisch en beleidsarm karakter. Maar doordat de maatstaf Huishoudens met laag inkomen niet langer bevroren was, had dit een relatief groot negatief effect voor de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, waar het effect voor andere gemeenten juist positief was. Met de gemeenten Amsterdam, Rotterdam en Den Haag is een ingroeipad afgesproken voor de periode 2023-2025, naar analogie van het ingroeipad dat is gehanteerd bij de invoering van het nieuwe verdeelmodel van de algemene uitkering.
  
  
• Maatschappelijke opvang en OGGz
  De verdeling van de middelen maatschappelijke opvang is veranderd door het gebruik van actuelere basisgegevens voor de maatstafaantallen.
  
  
• Meerkosten Oekraïne sociaal domein
  De verantwoordelijkheid voor de zorg en ondersteuning vanuit de Wmo, de Jeugdwet en de Wet publieke gezondheid voor de uitvoering van het basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg, het Rijksvaccinatieprogramma en het prenataal huisbezoek) ligt voor Oekraïense ontheemden bij gemeenten. Het aantal Oekraïense ontheemden is dusdanig groot dat dit niet kan worden beschouwd als onderdeel van gebruikelijke fluctuaties op gemeentelijk niveau. Daarom ontvangen de betreffende gemeenten een compensatie.
  
  
• Overgangsrecht levenslang 
  Het budget voor 2029 wordt aangepast aan wat er door het Rijk beschikbaar is gesteld.
  
  
• Subsidieregeling continuïteit cruciale jeugdzorg
  In 2019 hebben de VNG en het Rijk afspraken gemaakt over de inrichting van een subsidieregeling continuïteit cruciale jeugdzorg met een looptijd tot eind december 2021. De voor 2024 nog beschikbare € 4,6 mln wordt verdeeld over de gemeenten via de maatstaven in het cluster Jeugd. 
  
  
• Uitvoering Hervormingsagenda Jeugd
  Bij de totstandkoming van de Hervormingsagenda Jeugd zijn middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de agenda. De door het Rijk beschikbare middelen voor 2024 van € 9 mln zijn echter niet volledig besteed. Het niet bestede deel van € 5,6 mln wordt verdeeld over de gemeenten via de maatstaven in het cluster Jeugd. 
  
  
• Vrouwenopvang
  Dit betreft het Rotterdamse aandeel in de continuering van de uitname uit de decentralisatie-uitkering Vrouwenopvang (DUVO) die in 2023 is geïntroduceerd. De uitgenomen middelen worden herverdeeld naar de landelijke centra voor seksueel geweld (LCSG) en het Landelijk knooppunt huwelijksdrang en achterlating (LKHA) vanwege een toenemend beroep op beide instanties.

Technische wijzigingen

In dit programma zijn er diverse technische wijzigingen. 

• Het programma Lekker Fit stopt en wordt voortgezet als het programma 010 FIT’R. Het budget hiervan wordt overgeheveld vanuit Programma Sport en Recreatie naar Programma Volksgezondheid en Programma Zorg, Welzijn en Wijkteams (-€ 468.000 in 2025 en -€ 488.000 vanaf 2026).
• Een verschuiving van het apparaatsbudget van Programma Zorg, Welzijn en Wijkteams naar het Programma Volksgezondheid (€ 662.000 vanaf 2025).
• Overige technische wijzigingen (€ 437.000 in 2025 tot € 105.000 vanaf 2029).

Overzicht baten en lasten

Toelichting overzicht baten en lasten

Baten

De baten op het Programma Zorg, Welzijn en Wijkteams bestaan voornamelijk uit de extra rijksbijdragen voortvloeiend uit:

• De in het coalitieakkoord genoemde lobby richting het Rijk over de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo).
• De eigen bijdrage voor de huishoudelijke hulp Wmo. 
• Bijdragen van regiogemeenten voor de uitvoering van de Gemeenschappelijke regeling Jeugdzorg Rijnmond (GRJR). 
• De eigen bijdragen voor Wmo-maatwerkvoorzieningen.

Lasten

De gemeente zet eigen personeel in voor de jeugdhulp, toegang tot de Wmo, beleid en zorginkoop en de aanpak van huiselijk geweld. Het grootste deel van de programmalasten wordt besteed aan sociale uitkeringen en subsidies en inkomensverstrekking. Bij sociale uitkeringen gaat het om de inkoop van ondersteuningsarrangementen binnen de Wmo 2015 en de Jeugdwet. Subsidies gaan naar instellingen die werkzaamheden uitvoeren voor specialistische jeugdhulp en naar instellingen voor de maatschappelijke opvang.

Reserves

De grootste bestemmingsreserve die binnen het Programma wordt ingezet is de Bestemmingsreserve Blokhuismiddelen. Deze bestemmingsreserve dient voor extra inzet voor brede aanpak van dak- en thuisloosheid.

Meerjarig verloop

Zowel in de baten als de lasten zitten grote fluctuaties, die vooral te verklaren zijn door de verlaging in de meerjarige budgetten komt door de bezuinigingsmaatregelen Bestuursopdracht Zorg en de regionale Bestuursopdracht Jeugdzorg Kostenbeheersing en de eigen bijdrage van de Wmo.

Programma en Rotterdamse taakvelden

Reserves

Onder dit programma vallen de volgende reserves:

Toelichting reserves

Bestemmingsreserve Bestrijding eenzaamheid ouderen
Bij de tweede herziening worden bepaald hoe het resterende bedrag ingezet zal worden.

Bestemmingsreserve Blokhuismiddelen
De einddatum van de reserve is aangepast van 31 december 2024, naar 31 december 2026, omdat de realisatie van duurzame extra woonplekken de nodige tijd vergt. Bij de tweede herziening worden bepaald hoe het resterende bedrag ingezet zal worden.