Begroting 2026
Klimaat
Paginanummer in website: 215Klimaat
De gemeente werkt aan zowel de energietransitie als aan de transitie naar een circulaire economie en tegelijkertijd creëren we een gezonde en klimaatbestendige leefomgeving. Deze vier ambities zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en versterken elkaar in de uitvoering. Zo werken we aan goede groei van de stad en creëren we een robuust pad naar een gezond, groen en schoon Rotterdam met een duurzame toekomst. In deze paragraaf verantwoorden we onze integrale inspanningen en transitiebudgetten voor duurzaamheid. In de begrotingsprogramma’s verantwoorden we de inspanningen en targets.
Wat willen we bereiken?
Samenwerking met en stimuleren van de verduurzaming van de stad
Om onze klimaatdoelen te halen, hebben we de inzet van de hele stad nodig. De afgelopen periode zijn veel initiatieven ontwikkeld, netwerken ontstaan en afspraken gemaakt. Nu is het van belang meer naar uitvoering en opschaling te gaan. Hier willen we samen met de partners en de Rotterdamse samenleving de schouders onder zetten.
- De focus komt te liggen op de uitvoering en opschaling
- We trekken samen op in lobby richting het Rijk en de EU
- We blijven stevig sturen op CO2 impact, waarbij DCMR jaarlijks monitort op effect (terugkijkend) en op doorrekenen van de targets: liggen er voldoende plannen en ambities om de lange termijn doelen te halen. Integratie met doelstellingen rondom ketenimpacts (scope 3) en daarmee de grondstoftransitie is noodzakelijk om klimaatdoelstellingen te halen.
We betrekken bewoners in het verduurzamen van de stad
Rotterdammers weten wat zij zelf kunnen doen om een bijdrage te leveren aan het verduurzamen van hun leefomgeving en dus de stad. We ondersteunen effectieve bewonersinitiatieven waar nodig en mogelijk en laten hun stem meewegen in onze besluitvorming bijvoorbeeld via het Burgerberaad.
Stimuleren verduurzaming stad en haven door het Duurzaamheidstransitiebudget en het Energietransitiefonds
We willen de juiste innovaties in de regio versnellen en zo het verdienvermogen voor de stad en de werkgelegenheid voor Rotterdammers bevorderen. En het mogelijk maken dat VvE's, kleine bedrijven, maatschappelijke organisaties en woningeigenaren voldoende en juiste financieringsmogelijkheden hebben voor het verbeteren en verduurzamen van hun panden.
Het goede voorbeeld geven door een duurzame bedrijfsvoering
Rotterdam is een betrouwbare, geloofwaardige en inspirerende gemeente. Daarom geven we zelf het goede voorbeeld en zijn we transparant over wat we zelf doen op het gebied van duurzaamheid. Want goed voorbeeld doet goed volgen. We stellen prioriteiten en richten onze aandacht op onderdelen waar we het grootste verschil kunnen maken op het gebied van energiebesparing, CO2-reductie en grondstoffenreductie in onze bedrijfsvoering én in de keten. Daarnaast benutten we kansen voor synergie tussen verschillende initiatieven.
We maken jaarlijks ons energieverbruik en CO2-uitstoot openbaar, rapporteren over de maatregelen, communiceren intern en extern over ons interne verduurzamingsbeleid en nemen actief deel aan keteninitiatieven.
Wat gaan we daarvoor doen?
Samenwerking met en stimuleren van de verduurzaming van de stad
Voor elke sector uit het landelijke Klimaatakkoord zijn doelen geformuleerd. Per sector werken we samen met onze partners een aanpak uit om de CO2 reductiedoelstellingen te halen. Ook maken we afspraken over de uitvoering. De gemeente coördineert de voortgang van de uitvoering en monitort het effect op de doelstellingen.
- We betrekken de verschillende sectoren, zoals de Haven en Industrie, Bouw, Circulair, de gezondheidszorg bij de opgave.
- De gemeente maakt een concreet actieprogramma voor circulair en werken hierin nauw samen met de partners in de stad. De tafel richt zich vooral op voedselconsumptie, textiel, elektronica en verpakkingen.
We betrekken bewoners in het verduurzamen van de stad
We organiseren een Rotterdams Burgerberaad voor het klimaat: een gelote groep Rotterdammers wordt gevraagd welke klimaatmaatregelen zij voorstellen om de klimaatdoelen voor 2030 te realiseren. In 2024 heeft het Burgerberaad haar adviezen voorgelegd aan de Raad. Deze zijn inmiddels aangenomen en worden tot uitvoering gebracht.
Stimuleren verduurzaming stad en haven door het Duurzaamheidstransitiebudget en het Energietransitiefonds
We vormen een Duurzaamheidstransitiebudget (DTB) van €100 mln. Het fonds wordt ingezet voor het versnellen van innovatie, het bevorderen van het verdienvermogen en werkgelegenheid, de vergroening van de Rotterdam, het verduurzamen van de energie-opwekking, de transitie naar een circulaire economie voor Rotterdam. Daarnaast willen we ook het energiegebruik van bewoners en ondernemingen reduceren, als ook dat van de gemeente zelf. We investeren in projecten met de hoogste reductie van uitstoot van schadelijke stoffen per bestede euro en de grootste vermindering van de afhankelijkheid van fossiele bronnen.
We zetten het Energietransitiefonds (ETF) voort in samenwerking met Innovation Quarter en ondersteunen hiermee de financiering van innovatieve bedrijven en grote duurzame projecten die bijdragen aan de Rotterdamse energietransitie en circulaire economie. De middelen van het Energietransitiefonds worden revolverend ingezet, via leningen of aandelenkapitaal. We streven ernaar om ten minste drie deals per jaar af te sluiten, die nauw aansluiten bij onze doelen voor de energie- en grondstoffentransitie. Daarbij dienen deze projecten/investeringen bij te dragen aan nevendoelen, zoals werkgelegenheid en milieu. Daarnaast verstrekken we energietransitieleningen voor verduurzaming en verbetering van panden aan VvE’s, kleine bedrijven, maatschappelijke organisaties en woningeigenaren. Dit doen wij samen met Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting.
Het goede voorbeeld geven door een duurzame bedrijfsvoering
We geven het goede voorbeeld als gemeentelijke organisatie. Daarbij richten we onze aandacht op processen binnen onze bedrijfsvoering waar we het grootste verschil kunnen maken. De verantwoording over de doelstellingen en afspraken vindt plaats via diverse programma’s:
- We richten een stuurcyclus in op basis van het ‘Plan, Do, Check, Act’-principe (PDCA-cyclus) volgens de CO2-Prestatieladder, zodat een systeem ontstaat waarbij sprake is van continue verbetering. We starten met het in kaart brengen van de CO2 voetafdruk van ons eigen energie en brandstoffenverbruik en de zakelijke kilometers. En we maken jaarlijks een actieplan energiebesparing en CO2 reductie voor het gehele concern . Het plan en de voortgangsrapportage publiceren we op de gemeentelijke website. Het managementsysteem wordt jaarlijks getoetst door een externe audit.
- We verbreden onze scope naar ketenemissies van gemeentelijke opdrachten en projecten. Onze focus ligt op activiteiten met de grootste uitstoot én invloed van de gemeente om een reductie-aanpak door te voeren.
Voortgang 2025
Prestatie indicatoren
CO2-bewust certificaat niveau 5 behaald (2025).
Stadsbrede verduurzaming en het goede voorbeeld
In 2030 moet de uitstoot van de gemeentelijke bedrijfsvoering met 55% zijn verminderd. Met de CO2 Prestatieladder monitort de gemeente de voortgang. Deze wordt door een onafhankelijke partij getoetst. De ladder bestaat uit 5 niveaus. Hoe hoger op de ladder, hoe meer de activiteiten op het gebied van CO2-uitstoot zijn geborgd binnen de organisatie en in de keten of sectoren waarin de gemeente actief is. Het concern werd in Q2 2025 extern geaudit en behaalde het hoogste niveau (niveau 5).
Rotterdamse klimaataanjagers
De Rotterdamse Klimaataanjagers zijn werkzaam in vier sectoren: Bouw, Zorg, Haven & Industrie en Circulair. Zij hebben een unieke positie: onafhankelijk van het gemeentelijke apparaat, maar met directe verbinding naar beleid én praktijk. Vanuit die rol weten zij partijen te mobiliseren, barrières te doorbreken en beweging op gang te brengen op plekken waar verduurzaming niet vanzelf gaat.
Hun werk versterkt de uitvoering in de stad, versnelt beleid, en maakt maatschappelijke energie zichtbaar en bruikbaar.
Mede door inzet van de aanjagers zijn in 2025 o.a. onderstaande successen behaald:
- De aanjager Circulair organiseerde een sessie over het belang van strategisch beleid rond kritieke grondstoffen. Partners als Havenbedrijf Rotterdam, Deltalinqs, Hogeschool Rotterdam en de klimaataanjager Bouw leverden input voor mogelijk toekomstig beleid.
- De Klimaataanjager Haven & Industrie onderzoekt hoe havenbedrijven op korte termijn energie kunnen besparen, bijvoorbeeld met ledverlichting. Dit lijkt simpel, maar blijkt in de praktijk lastig en biedt dus veel potentieel. Besparing op deze schaal helpt niet alleen het klimaat, maar draagt ook bij het verlichten van netcongestie.
- De aanjager Zorg heeft partijen samen gebracht, organiseerde kennisdeling en bereidde de ondertekening van de Green Deal Duurzame Zorg voor. De GGD Rotterdam zette hiermee in 2024 een belangrijke stap naar structurele verduurzaming binnen een sector met complexe randvoorwaarden. De aanjager onderzoekt nu samen met marktpartijen hoe Rotterdam diens beleid, op basis van diezelfde Green Deal, via eenvoudige aanpassingen kan inzetten voor duurzame zorg.
- De aanjager Bouw signaleert knelpunten die bouwpartijen ervaren bij verduurzaming en koppelt deze actief terug. Waar beleidsaanpassing kan helpen, verkent hij samen met collega’s de mogelijkheden om ruimte te creëren. Daarnaast zet hij zich in voor bredere toepassing van het principe ‘Paris Proof bouwen, tenzij’ en heeft hij krachtig gelobbyd om alle bouwprojecten in Rotterdam structureel door te laten rekenen.
Energietransitiefonds Rotterdam
De doelstelling voor dit jaar is om met het ETF-R vier investeringen te realiseren met een gezamenlijke waarde van 10 miljoen euro. In het eerste kwartaal is de eerste investering van dit jaar gedaan in DOPS Recycling Technologies. Dit bedrijf biedt met Direct Carbon Immobilisation een innovatieve methode om primaire grondstoffen uit afval terug te winnen, vrijwel zonder CO₂-uitstoot.
Met deze investering heeft het ETF-R in zijn vijfde jaar inmiddels in totaal 50 miljoen euro geïnvesteerd in 15 verschillende innovatieve bedrijven. Voor de komende periode staan naar verwachting nog twee nieuwe investeringen in de pijplijn. Als het huidige tempo wordt voortgezet, zal het fonds naar verwachting binnen enkele jaren volledig geïnvesteerd zijn.
Daarnaast zijn dit jaar de aanbevelingen uit de evaluatie van het fonds – uitgevoerd door Rebel in 2024 – in praktijk gebracht. Op het gebied van doelstellingen, governance, beheer en financiën zijn diverse verbeteringen doorgevoerd. Daarmee is het fonds goed gepositioneerd om in de komende jaren nog meer impact te realiseren en innovatie in de regio te versnellen.
Rotterdams burgerberaad klimaat
Na succesvolle afronding van het eerste Rotterdamse Burgerberaad heeft de gemeenteraad 9 van de 10 adviezen uit het adviesrapport één op één overgenomen en het resterend advies in aangepaste vorm aangenomen. Ook zijn er nog drie niet-aangenomen adviezen uit het rapport (d.w.z. adviezen die de zelfgekozen kiesdrempel van het burgerberaad nét niet haalde) aangenomen.
Voor deze 13 adviezen zijn ambtenaren van start gegaan met de uitvoering van de burgerberaadadviezen. Adviezen die onderdeel uitmaken van bestaand beleid worden meegenomen in lopend beleid en hebben daarom geen apart startmoment. De overige adviezen zijn gestart in het tweede kwartaal of zullen starten in het derde kwartaal van 2025. Naar verwachting zullen vijf adviezen worden afgerond in 2025, terwijl de overige acht adviezen een langere doorlooptijd kennen en lopen tot (eind) 2026.
Tegelijkertijd blijft een groep van ongeveer 25 (oud-)deelnemers van het burgerberaad betrokken bij de uitvoering als onderdeel van een monitorgroep. De gemeente faciliteert ruimte zodat deze Rotterdammers het proces kritisch kunnen blijven worden.
Duurzaamheidstransitiebudget
Het Duurzaamheidstransitiebudget (DTB) is in januari 2023 gestart en is de opvolger van het Energietransitiebudget (ETB). Voor de periode 2023 tot en met 2026 is vanuit het Coalitieakkoord € 100 mln. beschikbaar gesteld voor het DTB. In de gemeenteraad van 10 november 2022 is het afwegingskader vastgesteld voor het toetsen van projecten die aanspraak willen maken op middelen uit het Duurzaamheidstransitiebudget.
In oktober 2024 heeft de laatste (5e) DTB-ronde plaatsgevonden waarover in februari 2025 door het college besluitvorming heeft plaatsgevonden. In deze ronde is aan drie projecten die eerder toekenningen hebben ontvangen aanvullende financiering toegekend. Het betreft: ‘Verduurzaming van het MKB’, ‘Subsidieregeling Duurzaam bouwen’ en ‘Duurzame bereikbaarheid Haven’. Hiernaast is aan het nieuwe project ‘Ledverlichting sportvelden’ financiering toegekend. Hiermee is het DTB volledig toegekend en meerjarig geprogrammeerd. De resterende periode ligt de focus van het DTB op de uitvoering en realisatie van de projecten.
Rotterdam Circulair
Een groot deel van de CO2-uitstoot in Rotterdam wordt veroorzaakt door het gebruik van grondstoffen en materialen. Daarom zoekt de gemeente manieren om slimmer en duurzamer met grondstoffen en materialen om te gaan.
Enkele voorbeelden van (project)resultaten uit 2025:
- Burgerberaad Klimaat: De adviezen van het Burgerberaad Klimaat zijn in uitvoering. Hierdoor wordt de komende periode extra ingezet op:
- Voedselverspilling tegengaan; waarbij de gemeente in het najaar een convenant ondertekent: ‘samen tegen voedselverspilling’;
- Hergebruik toegankelijk maken; waardoor een aantal circulaire initiatieven een extra impuls krijgen en 2 nieuwe circulaire wijkaanpakken starten (Tarwewijk en het Nieuwe Westen).
- Circulaire wijkaanpak: Momenteel loopt in 15 verschillende wijken een circulaire aanpak voor en door bewoners. Deze aanpak bestaat o.a. uit het wekelijks organiseren van circulaire activiteiten gericht op hergebruik, (leren) repareren, delen en doorgeven. Hierdoor ontwikkelen Rotterdammers circulaire vaardigheden en gewoonten. Daarnaast versterkt dit het gemeenschapsgevoel. Onderdeel van de aanpak is ook de doorontwikkeling van het pop-up milieupark, waarmee bezoekers inzicht krijgen in mogelijkheden voor hergebruik en reparatie.
- Zoektocht Donorgebouw Schiehaven Noord: Gemeente Rotterdam is in voorbereiding op de gebiedsontwikkeling van Schiehaven Noord. Net als bij Milieupark + De HER, wil de gemeente het liefst zoveel mogelijk bouwen met hergebruikte materialen en grondstoffen, vandaar dat de gemeente zoekt naar beschikbare donorgebouwen en bouwdelen die elders niet meer nodig zijn.
- Circulaire vlonders: Op de Steilrand zijn circulaire vlonders aangelegd. De vlonders, en ook de bankjes erbij, zijn gemaakt van hergebruikt hout van o.a. dekplanken van eerdere projecten en meerpalen uit de Rotterdamse havens. Omwonenden maken inmiddels veel gebruik van de vlonders.