Begroting 2025

Klimaat

Paginanummer in website: 215

Klimaat

De gemeente werkt aan zowel de energietransitie als aan de transitie naar een circulaire economie en tegelijkertijd creëren we een gezonde en klimaatbestendige leefomgeving. Deze vier ambities zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en versterken elkaar in de uitvoering. Zo werken we aan goede groei van de stad en creëren we een robuust pad naar een gezond, groen en schoon Rotterdam met een duurzame toekomst. In deze paragraaf verantwoorden we onze integrale inspanningen en transitiebudgetten voor duurzaamheid. In de begrotingsprogramma’s verantwoorden we de inspanningen en targets.  

 

Wat willen we bereiken?

Samenwerking met en stimuleren van de verduurzaming van de stad  

Om onze klimaatdoelen te halen, hebben we de inzet van de hele stad nodig. De afgelopen periode zijn veel initiatieven ontwikkeld, netwerken ontstaan en afspraken gemaakt. Nu is het van belang meer naar uitvoering en opschaling te gaan. Hier willen we samen met de partners en de Rotterdamse samenleving de schouders onder zetten.  

  • De focus komt te liggen op de uitvoering en opschaling 
  • We trekken samen op in lobby richting het Rijk en de EU 
  • We blijven stevig sturen op CO2 impact, waarbij DCMR jaarlijks monitort op effect (terugkijkend) en op doorrekenen van de targets: liggen er voldoende plannen en ambities om de lange termijn doelen te halen. Integratie met doelstellingen rondom ketenimpacts (scope 3) en daarmee de grondstoftransitie is noodzakelijk om klimaatdoelstellingen te halen.   

We betrekken bewoners in het verduurzamen van de stad 

Rotterdammers weten wat zij zelf kunnen doen om een bijdrage te leveren aan het verduurzamen van hun leefomgeving en dus de stad. We ondersteunen effectieve bewonersinitiatieven waar nodig en mogelijk en laten hun stem meewegen in onze besluitvorming bijvoorbeeld via het Burgerberaad.  

Stimuleren verduurzaming stad en haven door het Duurzaamheidstransitiebudget en het Energietransitiefonds 

We willen de juiste innovaties in de regio versnellen en zo het verdienvermogen voor de stad en de werkgelegenheid voor Rotterdammers bevorderen. En het mogelijk maken dat VvE's, kleine bedrijven, maatschappelijke organisaties en woningeigenaren voldoende en juiste financieringsmogelijkheden hebben voor het verbeteren en verduurzamen van hun panden. 

Het goede voorbeeld geven door een duurzame bedrijfsvoering  

Rotterdam is een betrouwbare, geloofwaardige en inspirerende gemeente. Daarom geven we zelf het goede voorbeeld en zijn we transparant over wat we zelf doen op het gebied van duurzaamheid. Want goed voorbeeld doet goed volgen. We stellen prioriteiten en richten onze aandacht op onderdelen waar we het grootste verschil kunnen maken op het gebied van energiebesparing, CO2-reductie en grondstoffenreductie in onze bedrijfsvoering én in de keten. Daarnaast benutten we kansen voor synergie tussen verschillende initiatieven.  

We maken jaarlijks ons energieverbruik en CO2-uitstoot openbaar, rapporteren over de maatregelen, communiceren intern en extern over ons interne verduurzamingsbeleid en nemen actief deel aan keteninitiatieven. 

 

Wat gaan we daarvoor doen?

Samenwerking met en stimuleren van de verduurzaming van de stad 

Voor elke sector uit het landelijke Klimaatakkoord zijn doelen geformuleerd. Per sector werken we samen met onze partners een aanpak uit om de CO2 reductiedoelstellingen te halen. Ook maken we afspraken over de uitvoering. De gemeente coördineert de voortgang van de uitvoering en monitort het effect op de doelstellingen. 

  • We betrekken de verschillende sectoren, zoals de Haven en Indiustrie, Circulair, de gezondheidszorg bij de opgave.
  • De gemeente maakt een concreet actieprogramma voor circulair en werken hierin nauw samen met de partners in de stad. De tafel richt zich vooral op voedselconsumptie, textiel, elektronica en verpakkingen.

We betrekken bewoners in het verduurzamen van de stad 

We organiseren een Rotterdams Burgerberaad voor het klimaat: een gelote groep Rotterdammers wordt gevraagd welke klimaatmaatregelen zij voorstellen om de klimaatdoelen voor 2030 te realiseren. In 2024 zal het eerste Burgerberaad georganiseerd worden en worden de eerste plannen voorgelegd aan de Raad.  

Stimuleren verduurzaming stad en haven door het Duurzaamheidstransitiebudget en het Energietransitiefonds 

We vormen een Duurzaamheidstransitiebudget (DTB) van €100 mln. Het fonds wordt ingezet voor het versnellen van innovatie, het bevorderen van het verdienvermogen en werkgelegenheid, de vergroening van de Rotterdam, het verduurzamen van de energie-opwekking, de transitie naar een circulaire economie voor Rotterdam. Daarnaast willen we ook het energiegebruik van bewoners en ondernemingen reduceren, als ook dat van de gemeente zelf. We investeren in projecten met de hoogste reductie van uitstoot van schadelijke stoffen per bestede euro en de grootste vermindering van de afhankelijkheid van fossiele bronnen.  

We zetten het Energietransitiefonds (ETF) voort in samenwerking met Innovation Quarter en ondersteunen hiermee de financiering van innovatieve bedrijven en grote duurzame projecten die bijdragen aan de Rotterdamse energietransitie en circulaire economie. De middelen van het Energietransitiefonds worden revolverend ingezet, via leningen of aandelenkapitaal. We streven ernaar om ten minste drie deals per jaar af te sluiten, die nauw aansluiten bij onze doelen voor de energie- en grondstoffentransitie. Daarbij dienen deze projecten/investeringen bij te dragen aan nevendoelen, zoals werkgelegenheid en milieu. Daarnaast verstrekken we energietransitieleningen voor verduurzaming en verbetering van panden aan VvE’s, kleine bedrijven, maatschappelijke organisaties en woningeigenaren. Dit doen wij samen met Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting.  

Het goede voorbeeld geven door een duurzame bedrijfsvoering  

We geven het goede voorbeeld als gemeentelijke organisatie. Daarbij richten we onze aandacht op processen binnen onze bedrijfsvoering waar we het grootste verschil kunnen maken. De verantwoording over de doelstellingen en afspraken vindt plaats via diverse programma’s: 

  • Meerjarenplan ‘Op weg naar een emissie loos wagenpark’ (2030) 
  • Energiebesparing gemeentelijke vastgoedportefeuille en concernhuisvesting 
  • Energiebesparing assets openbare ruimte (gemaal van de toekomst, led transitie openbare verlichting e.d.) 
  • Verschoning zakelijke reizen (mobiliteitspas) 
  • Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI)  
  • We richten een stuurcyclus in op basis van het ‘Plan, Do, Check, Act’-principe (PDCA-cyclus) volgens de CO2-Prestatieladder, zodat een systeem ontstaat waarbij sprake is van continue verbetering. We starten met het in kaart brengen van de CO2 voetafdruk van ons eigen energie en brandstoffenverbruik en de zakelijke kilometers. En we maken een actieplan energiebesparing voor het gehele concern (aansluiten bij de landelijke Rijksoverheid campagne 'Zet ook de knop om’). Beide publiceren we op onze website. Het systeem wordt jaarlijks getoetst door een externe audit 
  • We verbreden onze scope naar ketenemissies van gemeentelijke opdrachten en projecten. Onze focus ligt op activiteiten en sectoren met de grootste uitstoot én potentiële invloed van de gemeente om een reductie-aanpak door te voeren. 

 

Prestatie indicatoren

CO2-bewust certificaat trede 4 (2023/2024) 

Behalen van CO2-bewust certificaat trede 5 is gepland 2025 

 

Voortgang 2024

Stadsbrede verduurzaming en het goede voorbeeld 

Als eerste G4 gemeente klommen we een trede hoger op de CO2 Prestatieladder, een mooie stap in energiemanagement en CO2-reductie van de gemeentelijke bedrijfsvoering. Op 21 maart 2024 werd het CO2 Bewust Certificaat Niveau 4 uitgereikt door de auditor (TUV Nord) en Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen (SKAO). De ladder bestaat uit 5 niveaus. Hoe hoger op de ladder, hoe meer de activiteiten op het gebied van CO2-uitstoot zijn geborgd binnen de organisatie en in de keten of sectoren waarin de gemeente actief is. De Concerndirectie besloot om de monitoring op prestatie-indicatoren binnen de gemeentelijke bedrijfsvoering onderdeel te maken van de sturingsgesprekken met de clusters.     

In het kader van de 100 Climate Neutral- en Smart Cities-missie wordt er met andere missiesteden en het Rijk samengewerkt om de energietransitie te versnellen. In aanloop naar een nieuwe Europese Commissie én een nieuw kabinet hebben we op verschillende manieren aandacht gevraagd voor de noodzaak om Europees beleid beter aan te laten sluiten bij de opgave waar specifiek steden voor staan.     

Rotterdamse klimaataanjagers  

In de collegeperiode 2023 – 2026 zetten de Klimaataanjagers in op versnellen van acties in de stad. Hiervoor mobiliseren zij netwerken en nieuwe doelgroepen en sectoren, dagen deze uit en jagen ze aan om meer meters te maken in de energie- en grondstoffentransitie.    

Thema’s waarbinnen de Aanjagers actief zijn betreffen Circulair, Haven & industrie, Zorg en Bouw. Enkele voorbeelden uit 2024: 

  • De aanjagers Circulair, Zorg en Bouw verzorgden in juni expertsessies voor het Burgerberaad  
  • De aanjager Bouw leverde een bijdrage aan het plan van Aanpak Duurzaam Doorbouwen en de opening van de Klimaat Academie.  In het derde kwartaal van 2024 is er een verkenning gestart naar een mogelijke opschaling van het Plan van Aanpak Duurzaam Doorbouwen in samenwerking met de G4 steden.
  • De aanjager Circulair organiseerde in juli 2024 samen met MKB Rotterdam Rijnmond een Duurzaamheidscongres waar 180 MKB-ers aanwezig waren. Daarnaast verkent de aanjager Circulair de kansen voor de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed en de verduurzaming van sportverenigingen.
  • De Aanjager Haven en Industrie organiseerde een bijeenkomst over circulaire scheepsvaart voor de varende dienstverlening in juni 2024. Daarnaast werkt de aanjager aan een aanpak rechtvaardige energietransitie, waarin ondernemers – en bewonersinitiatieven aan elkaar gekoppeld worden. 
  • De aanjager Zorg is gestart met een verkenning voor een onderzoek naar het vertalen van CO2-reductie naar gezondheidswinst. Daarnaast blijft de aanjager de ziekenhuizen stimuleren om te verduurzamen op het gebied van mobiliteit. 

Energietransitiefonds Rotterdam   

Tot nu toe zijn er dit jaar 4 investeringen gedaan vanuit het Energietransitiefonds Rotterdam (ETF-R). Hiermee liggen we op koers om de doelstelling van vijf investeringen in 2024 te realiseren.  

  • In het eerste kwartaal is er één investeringen gedaan in Beryl (zet afvalplastic om in wax voor industriële toepassingen).  

  • In het tweede kwartaal zijn er nog drie investeringen gedaan, namelijk in Pryme (zet afvalplastic om in pyrolyse olie), Zepp Solutions (levert brandstofcelmodules voor de waterstof-aandrijving van heavy-duty voertuigen) en Vertoro (ontwikkelt technologie om lignine-oligomeren en cellulose te scheiden uit houtachtige biomassa).  

Voor dit jaar zitten er naar schatting nog drie andere investeringen in de pijplijn. Als het huidige tempo aanhoudt, zal het fonds naar verwachting binnen enkele jaren volledig geïnvesteerd zijn. Bij de start van het ETF-R is afgesproken het fonds na circa 5 jaar te evalueren. Deze geplande evaluatie, met een focus op de doelstelling, governance, beheer en financiën van het fonds, is in juli afgerond door uitvoeringsbureau Rebel. De uitkomsten van de evaluatie worden in Q3 besproken met de betrokken wethouders, waarna keuzes over de herziening van het fonds nader worden uitgewerkt en in Q4 met de raad worden gedeeld.  

Rotterdams burgerberaad klimaat 

Begin 2024 kregen 10.000 Rotterdammers een uitnodiging om mee te doen aan het burgerberaad klimaat. Hierop meldden 358 mensen zich aan. Uit deze groep werd een representatieve groep van 117 Rotterdammers geloot. Zij gaan nadenken over de vraag: "Wat moet Rotterdam doen om de klimaatdoelen te halen?" 

Het burgerberaad begon op 16 april. Ruim 100 deelnemers hebben elkaar leren kennen en meer geleerd over het klimaat. Ze hebben samen ideeën bedacht om de klimaatdoelen van de stad te halen. De gemeente informeert de inwoners via een campagne, social media en de Stadskrant. In april konden Rotterdammers via mijnRotterdam ideeën geven voor excursies in de stad. 

In augustus waren er Zomergesprekken op drie plekken in Rotterdam. Daar vroegen de leden van het burgerberaad mensen op straat naar hun mening en ideeën over het klimaat. Ook konden Rotterdammers hun ideeën delen via mijnRotterdam. De opgehaalde informatie helpt het burgerberaad om betere adviezen te geven. Ook kinderen werden om hun ideeën gevraagd, zodat ook zij meedenken over duurzaamheid. 

In september zijn de laatste bijeenkomsten. Het burgerberaad maakt dan de definitieve adviezen en stemt daarover. Deze adviezen komen in een eindrapport, dat na de zesde bijeenkomst aan wethouder Zeegers wordt gegeven. Het college stuurt het rapport met uitvoeringsvoorstellen naar de gemeenteraad, die daarna beslist wat er uitgevoerd wordt. 

Duurzaamheidstransitiebudget 

Het Duurzaamheidstransitiebudget (DTB) is in januari 2023 gestart en is de opvolger van het Energietransitiebudget (ETB). 

Voor de periode 2023 tot en met 2026 is vanuit het Coalitieakkoord € 100 mln beschikbaar gesteld voor het DTB. De bestemmingsreserve voor het DTB wordt in tranches gevuld. Het DTB-budget is tot op heden in totaal gevuld met €84,33 mln. 

In de vierde aanvraagronde in mei 2024 zijn de volgende projecten toegekend:      

  • Waterstofbudget (toekenning extra middelen) 

  • Duurzaamheid IHP Sport 

  • Klimaatacademie en ParisProof-tuin Schiehaven-Noord     

Rotterdam Circulair 

Een fors deel van de CO2-uitstoot van Rotterdam wordt veroorzaakt door het gebruik van grondstoffen en materialen. Daarom werkt Rotterdam aan een grondstoffentransitie. Door minder materialen toe te passen en deze beter, langer en opnieuw te gebruiken, werken we toe naar een volledig circulaire economie in 2050. In 2030 wil de gemeente dat het gebruik van mineralen, metalen en fossiele grondstoffen 50% minder is. In 2050 is Rotterdam volledig circulair.  
  
Enkele voorbeelden van de voortgang in 2024:  

  • Materiaalpaspoorten die hergebruik van materialen uit bouwprojecten mogelijk maken.    

  • Levenscyclusanalyses, die de milieu-impact van producten die de gemeente inkoopt laten zien.    

  • Schoon inzamelen van bladafval waar bokashi mee gemaakt wordt.   

  • Experimenten om voedselverspilling te voorkomen (programma het Nieuwe Nassen)   

  • Het circulair loket helpt bedrijven met vragen over circulair ondernemen.   

  • Ketensamenwerking rondom textielproductie, -reparatie en -recycling.  

Enkele voorbeelden van lopende projecten:   

  • De ontwikkeling van materialendepots om vrijgekomen materialen en grondstoffen tijdelijk op te slaan. Hierdoor wordt hergebruik van materialen beter mogelijk en voorkomen we dat waardevolle materialen worden afgevoerd als afval.    

  • In het M4H-gebied onderzoeken we welke vegetatie op welke grondsoort(en) floreert en in Reyeroord experimenteren we samen met bewoners welke beplanting goed kan aarden in de wijk. Hiermee voorkomen hoge beheerkosten en nieuwe aanplant, die grondstoffen, transport, water en arbeid vraagt.   

  • We zetten samen met Rotterdamse opleidingen ‘circulair vakmanschap’ weer op de kaart. Zo creëren we meer aandacht voor en kennis over circulair ontwerpen en onderhouden van consumptiegoederen bij toekomstige vakmensen.   

  • We helpen Mkb-bedrijven, start-ups en scale-ups die circulair (willen) innoveren met informatie, advies netwerken en toegang tot (co)financiers.   

  • We ondersteunen opkomende (bewoners)initiatieven, zoals repaircafés, kledingruilacties en de verkoop van tweedehandsproducten.