Bestuurlijke hoofdlijnen Begroting 2025

Zorgen voor een toekomstbestendige gemeentelijke vastgoedportefeuille

De missie is om richting 2050 een volledig duurzame en betaalbare vastgoedportefeuille te beheren en te ontwikkelen. Een toekomstbestendige portefeuille sluit aan bij de behoeften van gebruikers en de inwoners van Rotterdam en voldoet aan de duurzaamheidsvereisten en – ambities van de gemeente. We hanteren hierbij de uitgangspunten, zoals die zijn vastgesteld in de Kadernota Vastgoed.

Jaarlijks ontvangt de gemeenteraad de ‘Markt-, Grond- en Vastgoedrapportage Rotterdam’. Hierin staat een update van de ontwikkelingen op de terreinen van grond en vastgoed, die invloed zijn op de gemeentelijke portefeuille. De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer en exploitatie van 1.375 objecten in de kernportefeuille. Een groot deel daarvan is gebouwd tussen de wederopbouwperiode en de oliecrisis van 1973. Veel van deze gebouwen voldoen niet meer aan de eisen voor het huidige gebruik en verduurzaming.

De vervanging en grootschalige renovatie van deze gebouwen is opgenomen in de Integrale Huisvestingsplannen (IHP's), die door de beleidsafdelingen zijn opgesteld. Tot 2030 wordt ongeveer 25% van de portefeuille vernieuwd. Bij de vernieuwingssopgave zijn, naast specifieke gebruikerswensen en duurzaamheid, multifunctionaliteit en de waarde voor de wijk belangrijk. In de IHP´s is onderscheid gemaakt tussen een 40-jarige nieuwbouwaanpak en een 20-jarige renovatie aanpak. De 40 jarige aanpak gaat uit van een vernieuwing van het bestaande op een nieuwbouwniveau, zoals de vernieuwing van de Centrale Bibliotheek. Maar om daarnaast de verduurzaming van de panden die qua gebruik nog voldoen te versnellen is een 20-jarige aanpak gestart. De   duurzaamheidseis bij de 40 jarige aanpak is conform regelgeving BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw) en aanvullend GPR 7,5 (Gemeentelijke Prestatie Richtlijn) of BREEAM Good (Building Research Establishment's Environmental Assessment Method). De rapportage van de voortgang van het vervangingsprogramma vindt plaats via de begroting van de beleidsvelden.

De gebouwen die de gemeente nog niet vervangt, worden sober en doelmatig onderhouden en waar mogelijk worden duurzaamheidsmaatregelen genomen. Dit gebeurt zowel via meerjarenonderhoudsplannen (MJOP's) als op projectbasis. De panden die geen beleidsmatig gemeentelijk doel meer dienen, worden na een zorgvuldige afweging verkocht. We hanteren hierbij de uitgangspunten, zoals geformuleerd in de Kadernota Vastgoed. De planning is dat in 2026 de laatste objecten van de huidige verkooplijst zijn verkocht.

Vitale wijken

Onze inzet is vooral gericht op de particuliere voorraad in de meest kwetsbare wijken in de stad. De problematiek van achterstallig onderhoud is hier het meest zichtbaar en eigenaren zijn veelal niet in staat om de situatie zelfstandig te verbeteren. Hierbij is de funderingsopgave de meest grote en zichtbare opgave. Landelijke aandacht voor dit probleem is noodzakelijk om de opgave in Rotterdam het hoofd te bieden.

Het vitaliteitsonderzoek helpt ons te prioriteren waar welke aanpak noodzakelijk is en de opgave het grootst. Duidelijk is dat de opgave in de bestaande woningvoorraad en de kosten om de situatie te verbeteren enorm zijn. Het is noodzakelijk om met meerdere partijen afspraken te maken om te komen tot toekomstbestendige woningen.  

Samen met de kennis van experts helpt het vitaliteitsonderzoek om te bepalen waar welk type inzet noodzakelijk is. Aandacht voor de basiskwaliteit van woningen is het uitgangspunt. Daarmee ondersteunen we in projecten 3.000 eigenaren om onderhoudsachterstanden weg te werken. Naast deze blijvende inzet voeren we vanaf 2024 projecten uit waarbij woningen ingrijpend worden verbeterd. Dat doen we in samenwerking met Nationaal Programma Rotterdam-Zuid (NPRZ). Waar mogelijk maken we gebruik van subsidieregelingen, zoals het Volkshuisvestigingsfonds waar wij in 2024 succesvol een subsidie hebben aangevraagd en mogelijk een vervolg kent. 

Met de aanpak Goed Huren en Verhuren zet de gemeente actief in op het ondersteunen van huurders en advisering voor verhuurders. Per 1 juli 2023 is het meldpunt Ongewenst Verhuurgedrag geopend waar huurders misstanden in het kader van de algemene regels uit de Wet goed verhuurderschap kunnen melden. Dat is een verplicht onderdeel voor gemeenten uit de Wet goed verhuurderschap. Tegelijkertijd is de verhuurvergunning ingevoerd in Carnisse. Met de grote particuliere verhuurders in de stad is in juni 2023 een intentieovereenkomst afgesloten om in samenspraak te komen tot zelfregulering van deze markt. De verhuurmakelaars in de stad zijn in gesprek om zich eveneens te verenigingen. Met de nieuwe financiële werkelijkheid wordt de aanpak voortgezet.

Sinds 1 juli 2024 is ook de Wet betaalbare huur in werking getreden. Deze wet biedt bescherming aan huurders met een woning in het middenhuursegment en het woningwaarderingsstelsel is dwingend voor het hele gereguleerde segment. Toezicht en handhaving wordt per 1 januari 2025 door gemeenten ingezet. Voor de implementatie en uitvoering van de nieuwe taken worden gemeenten financieel gecompenseerd. Er komt een plan voor de wijze waarop de gemeente Rotterdam dit gaat organiseren.

Verstedelijken en verbinden

Sinds 1 januari 2024 is de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) ingegaan. Daarnaast zijn er ook nog lopende aanvragen onder de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), het stelsel tot 1 januari 2024. De verwachting is dat grotere aanvragen, die voor 1 januari 2024 zijn ingediend, een langere doorlooptijd hebben voor afronding onder deze oude regeling. Dit komt omdat sommige aanvragen onder het oude stelsel niet compleet waren. Dit betekent dat de komende jaren ook procedures actief blijven, die onder het oude stelsel zijn gestart.  

We verwachten dat de trend van de afgelopen jaren doorzet en dat ook in 2025 de bouwproductie onder druk komt te staan. De verwachting is dan ook dat het aantal aanvragen voor een omgevingsvergunning hoog zal zijn. Dit komt doordat de aanvragen door de omgevingswet worden opgedeeld in een ruimtelijk deel en een technisch deel. De woningbouwopgave blijft groot. 

Verleende omgevingsvergunningen moeten voldoen aan de eisen van ruimtelijke kwaliteit, die door de gemeenteraad zijn vastgesteld in de Welstandsnota Rotterdam 2012. De Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed (OCER) heeft de taak om aanvragen omgevingsvergunningen te toetsen aan het welstandsbeleid en aan de erfgoedwaarden van cultuurhistorisch waardevolle panden en structuren en hierover het college van B&W te adviseren. Dat is bepaald in de Verordening op de Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed Rotterdam uit 2022, waarin ook de mogelijkheid is opgenomen een subcommissie in te richten. Voor de gebiedsontwikkeling Feyenoord City, is de advisering een taak van de Subcommissie Q-Team Feyenoord City.

Continuering van het welstandsbeleid onder de Omgevingswet is gewaarborgd. De huidige welstandsnota is onderdeel van het Omgevingsplan geworden. De gehele welstandsnota wordt herzien. Er wordt een voorstel voor een geactualiseerde versie voorbereid dat half oktober 2024 ter inzage wordt gelegd.

Voor bouwvergunningen moeten de technische delen voldoen aan het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (BBL). Door een nieuwe wet, de Wkb, worden sommige projecten zoals huizen, gecontroleerd door deze private kwaliteitsborgers. Zij houden ook toezicht op de bouw.

Instandhouden erfgoed

Het college vindt behoud van cultureel erfgoed belangrijk voor verrijking, inspiratie en verbinding van de samenleving. Naast de uitvoering van de wettelijke erfgoedtaken, is het uitvoeringsprogramma van de in mei 2023 vastgestelde Erfgoedagenda Rotterdam de komende jaren de basis voor de activiteiten rondom het gebouwde en aangelegde erfgoed in Rotterdam. Hierbij is nadrukkelijk ook aandacht voor de particuliere monumenteneigenaren. En voor communicatie en voorlichting rond nieuwe ontwikkelingen op het gebied van onderhoud, restauratie en verduurzaming van stedelijk erfgoed.